Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Naukowośćwiedzyekonomicznej
tajemniczejnatury32.Wszyscydeflacjoniścipodzielająprzekonanie,żepojęciepraw-
dyzostałoniepotrzebnieUrozdmuchane”,takjakinflacjapieniądzawyolbrzymiace-
ny.Zjawiskiemodwrotnymdoinflacjijestdeflacja,czylispłaszczenie.Deflacjoniści
starająsięoczyścićpojęcieprawdyzinflacyjnychnaleciałości,zwłaszczatreścime-
tafizycznych,iprzedstawićjejakoUpłaskie”,ograniczonedoobszarujęzykaitry-
wialnychjęzykowychfunkcji.Sformułowanowielesłusznychkrytykdeflacyjnejte-
oriiprawdy,alewdeflacjonizmiejestprzynajmniejjednatrafnaidea,amianowicie
obiektywnośćprawdy(prawdziwośćzdańprzyustalonychznaczeniachzależnaod
świata).Deflacjoniściniedopuszczająmożliwości,abyoprawdziwościdecydowały
czynnikiinneniżobiektywnewzględemnośnikówprawdziwości.
JakzauważaR.Ziemińska,epistemicznerozumienieprawdypoleganajejzrów-
naniuzczynnościamipoznawczymi(epistemicznymi),takimijak:uzasadnienie,we-
ryfikacja,stwierdzanie,uznawanie,znaczenie.Wersjamiepistemicznegorozumienia
prawdybyłyteorienieklasyczne,zwłaszczakoherencyjneipragmatyczne,próbujące
związaćpojęcieprawdyzpraktykąpoznawcząiuwolnićodzarzutuniepoznawalno-
ści.Współcześnieważnepróbykonfrontacjiklasycznegoiepistemicznegorozumienia
prawdypodjęliMichaelDummettiHilaryPutnam33.
Przeglądistniejącychteoriiwskazuje,żeprawdajestpojęciemzawierającym
sięwwytworachludzkiegoumysłu,wyrażonychzapomocąodpowiedniegojęzyka.
NajczęściejużywanyjestrzeczownikUprawda”,mimożedośćpowszechnajestopi-
nia,żeprawdaniejestjakimśfaktem,zjawiskiemczyrzeczą,leczjestumysłowym
stosunkiemczłowiekadotegofaktu,zjawiskaczyrzeczy.Zarównokorespondencyjna,
jakisemantycznakoncepcjaprawdymająwrzeczywistościwyrazprzymiotnikowy,
gdyżmówisię,żedanysądjestprawdziwylubfałszywy.Jestteżczasownikowywyraz
prawdywidocznywuprawdopodabnianiusądów,zbliżaniuichbrzmieniadostanu
rzeczywistego.Jeślijakiśsądbudziwątpliwości,toargumentemwjegoobroniejest
powołaniesięnaprzeprowadzonebadania,którejakobydowodząpewnościdanej
prawdy.Wnaukowymposzukiwaniuprawdziwychsądówookreślonychfragmentach
rzeczywistości(imaterialnej,iformalnej)bezcennesąsprawdzoneprocedury,
algorytmyimodelewnioskowaniazwiększająceniezawodnośćludzkiegoumysłu.
Wewszystkichteoriachprawdywielkieznaczenieprzywiązujesiędojęzyka,za
pomocąktóregosąwyrażanepoglądynaistniejącąrzeczywistośćiposzczególnefak-
tyorazzjawiska.Językpotocznyijęzyksymboliczny(metajęzyk)mająwielesłabości
komunikacyjnych,cosprawia,żeprzekazmyślijestułomny.Ustosunkowującsięję-
zykowodokonkretnychfaktówizjawisk,próbujesięjaknajwierniejjeodzwierciedlić
zapomocąstworzonychpojęć,wyrazów,zdań,podziałówiklasyfikacji.Doprawdynie
32
A.Derra-Włochowicz,DeflacyjnateoriaprawdyPaulaHorwichaijejtrudności,UFilozofiaNauki”
2006,R.XIV,nr2(54),https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/928/A.%20
Derra,%20Deflacyjna%20teoria%20prawdy%20i%20jej%20trudno%C5%9Bci.pdf?sequence=1
(dostęp:5.06.2021).
33
R.Ziemińska,Współczesnekoncepcje...,op.cit.,s.15.
