Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(przeł.I.Myślicki)
Światem
rządzą
stałeinieuchronneprawa,
wszystkopozostajeokreśloneprzezkonieczność
przyrodniczą,każdezjawiskojestabsolutnie
zdeterminowane.Przypadkiwprzyrodzienie
występują—jeślijakieśzjawiskowydajesię
przypadkowe,todziejesiętaktylkozewzględu
naludzkąnieznajomośćprzyczyn,ludzkąniewiedzę,
będzietowięckategoriaczystosubiektywna,błędny
wytwórludzkiegoumysłu.Obiektywnierzeczbiorąc,
wszystkojestzdeterminowaneraznazawsze,
odwiecznie.Zperspektywycałościprzyrodycokolwiek
ikiedykolwieksięstanie,jużsięwłaściwiestało,
ateraźniejszośćzawierawsobiecałąprzeszłość
iprzyszłość;całość(substancja)jestpozaczasem,jest
wieczna.Czastoludzki,subiektywny,
fragmentarycznyoglądwszechświata,niezaśjego
obiektywnawłasność.
Człowiekijegoszczęście.Czywtakimświecie
żelaznejkoniecznościmożliwajestwolność?Człowiek
jakojednoz„pobudzeń”
(modus)
substancji(Boga-
przyrody)podlega—jakwszystko—powszechnej
determinacjiprzyczynowo-skutkowej,akażdapróba
przeciwstawieniasięjejmusibyćutopijnąmrzonką
skazanąnaporażkę.Jeślimożnamówićowolności
—aSpinozatowłaśnierobi—tozapewnenie
wsensieniezależnościodprawnatury.Cóżwięc
wolnośćoznacza?Otodefinicja:
