Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jeszczeniżuOckhama,atonapodstawiekrytyki
poznaniaradykalniezrywającejzperypatetyckątradycją.
JeandeMirecourtzapewniał,żewiedzaniezawodna
(„oczywista”),jeśliniejestsprowadzalnadozasady
sprzeczności,jestsprawozdaniemzfaktówzewnętrznego
lubwewnętrznegodoświadczenia;sformułowałtedy
pewnąwersjęmyśli,któranależydofundamentów
myśleniapozytywistycznego:przekonanie,żenamiano
wiedzywpierwotnymsensiesłowazasługujątylkosądy
analitycznelubopisydoświadczeniabezpośredniego.To,
cowiemyoświecienapodstawiedoświadczenia,nie
zawierawsobieżadnejkonieczności:niemożemy,
odwołującsiędozasadysprzeczności,ustalić,żefakt
jakikolwiekjestbardziejkoniecznyaniżelijegonegacja.
Stąd,międzyinnymi,JeandeMirecourtutrzymywał,
żewolaboskaniejestograniczonaniczym,albo,jak
bymożnapowiedziećwjęzykunowożytnejfilozofii,
żewszelkiecechyświataisamojegoistnieniejest„samo
wsobie”przypadkoweiniemaracjipozaswobodnym
boskimdekretem.Nicolasd’Autrecourtpodobnie
redukowałwiedzęniezawodnądodwóchgatunków:jeden
stanowizasadatożsamości,drugi–zapisydoświadczenia
bezpośredniego.Redukcjatapozwoliłamupodać
wwątpliwośćfundamentalnedlacałejscholastykipojęcia
substancjiiprzyczyny.Związekprzyczynowypoznajemy
tylkowjednorazowymspostrzeżeniu,wszelkienatomiast
przewidywaniacodojegostałościniemogąnigdy
wykroczyćpozaprawdopodobieństwo,ponieważ
wnioskowaniezjednejrzeczyoobecnościinnejniedaje
sięsprowadzićdozasadytożsamości.Stądrównieżżaden
zespółfaktówspostrzeżeniowychnieuprawnianas
downioskowania,żesąonezwiązanenieobecną
wdoświadczeniusubstancją;pojęciesubstancjiokazuje
siętedyzbytecznewopisieświataalbopozostaje
konwencjąterminologiczną.
Wszystkieterozważania,skojarzonezbezpośrednią
krytykąarystotelesowskiejmetafizyki,zmierzająwtym
samymkierunku,charakterystycznymdla
pozytywistycznejorientacji;usiłująsformułowaćreguły,
