Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
giejstronyfilozofiadziejów,leczlogikaspekulatywna18.Przekonanieoistot-
nymwpływieHeglanakształtowaniesięformyimetodyfilozoficznejCiesz-
kowskiegozdajesiępodzielaćczęściowosamWalicki:
WładysławTatarkiewiczwswejogólnejcharakterystycepolskiejfilozofiiideali-
stycznejlatczterdziestychwyraził(...)pogląd,żewpływHegladotyczyłwniej"tyl-
koformyimetodyfilozoficznej”,jeślizaśchodzi"onastawienieogólne,oatmosferę
iaspiracjetejfilozofiipolskiej,tobraławięcejzFrancji”.Generalizacjata,moim
zdaniem,niejestsłusznawwypadkuTrentowskiegoiLibelta,alecałkowicie
sprawdzasięnaprzykładzieAugustaCieszkowskiego19.
AnalizyWalickiegootwierająwtymsensiemożliwośćbardziejzrów-
noważonegospojrzenianakluczowekomponentygenezyfilozofiiCiesz-
kowskiego,niżmiałotomiejscezarównowprzedwojennejhistoriifilozofii
polskiej,jakiwpracachpowojennychmarksistów.Mimowyraźnegoukie-
runkowanianabadaniekontekstufrancuskiego,tekstyWalickiegoprzy-
wracająostateczniewłaściweproporcjewocenierzeczywistegozakresu
oddziaływaniainspiracji"niemieckich”i"francuskich”nafinalnykształt
stanowiskafilozoficznegoCieszkowskiego20.Cieszkowskibudujeswoją
koncepcjęfilozoficzną,stojącodpoczątkuniejako"pomiędzy”Berlinem
aParyżem,anatężenietychwpływówulegapewnymzmianomwczasie.
DominującywpunkciewyjściarozwojusystemuCieszkowskiegoczynnik
"niemiecki”stopniowotracinaznaczeniu,ustępującmiejscasilniejszym
wpływom"francuskim”.JeszczenaetapieProlegomenów,wtokuprojekto-
waniaidei"historiozofii”,Cieszkowskiodwołujesiędoinspiracjifrancu-
skichgłówniewcelurozsadzeniasztywnychramortodoksyjnegoheglizmu,
___
___
___
___
___
___
_
18H.Schnädelbachpisze,żeniemauHeglawistocieżadnegopomostułączącegosta-
nowiskoprzedfilozoficznezestanowiskiemspekulatywnym(czyliwłaściwiefilozoficznym),
ponieważupodstawfilozofiiHeglowskiejstoi"holistycznakoncepcjaświadomości”–por.
H.Schnädelbach,Hegel.Wprowadzenie,tłum.A.J.Noras,OficynaNaukowa,Warszawa2006,
s.161,167.A.Synowieckipodkreślaontologicznyimetodologicznycharakterholizmu
Heglowskiego,wskazującnajegoźródłowepodstawywłaśniewlogiceHegla,wkoncepcji
dialektycznejjednościbytuimyślenia–por.A.Synowiecki,Bytimyślenie.Uźródełmarksi-
stowskiejontologiiilogikidialektycznej,KsiążkaiWiedza,Warszawa1980,s.74,134,164.
19A.Walicki,Francuskieinspiracjemyślifilozoficzno-religijnejAugustaCieszkowskiego,
op.cit.,t.16,s.129.
20Wartozwrócićuwagęm.in.nadośćsymbolicznąwtymkontekścieróżnicęmiejsca
wydania(adopewnegostopniatakżei"docelowego”adresata)głównychpracfilozoficznych
Cieszkowskiego–ProlegomenadohistoriozofiiukazująsięoryginalniewBerlinie,wjęzyku
niemieckim(por.A.Cieszkowski,ProlegomenazurHistoriosophie,Veit,Berlin1838),zaś
jedynywydanyzażyciafilozofatomIOjczenaszopublikowanyzostajedziesięćlatpóźniej
wParyżu,wwersjipolskojęzycznej(por.A.Cieszkowski,Ojcze-Nasz,t.I,MauldeiRenou,
Paryż1848).
14
