Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
TomaszM.Budzyński
Udziałwydatkówsztywnychwbudżeciepaństwajużw1999r.sięgnąłpozio-
mu67,2%,takabywciągu5następnychlatzwiększyćsięo5,7p.p.(do72,9%),
w2009r.zaśrelacjatanieznacznieprzekroczyłapoziom77%,azatemzakreswy-
datkówsztywnychpowiększyłsięwciągu11lato10p.p.Nieznaczneobniżenietej
relacjiwlatach2010i2011(do75%)jestwynikiemutworzeniaodrębnegobudżetu
środkóweuropejskich.
Wskazaćnależynaistotneniebezpieczeństwokryjącesięwdalszymutrzymy-
waniusięniekorzystnychtendencji,wyrażającesięwpostępującymograniczaniu
udziałuwydatkówelastycznychwogólnychwydatkachbudżetu.Zgubnąkonse-
kwencjątejżesytuacji,któraujawniasięwszczególnościwchwilachkryzysu,jest
koniecznośćograniczeniawydatkówwceluutrzymanianaplanowanympoziomie
deficytubudżetowego,cozawężamożliwośćrozłożeniatychograniczeńiwkon-
sekwencjidośćdotkliwieodczuwajątodysponencimającywswojejgestiiwydatki
uznanezaelastyczne.Zobserwowanychtendencjiwynika,dynamikawydatków
sztywnychbyławysokaorazpozadwomaprzypadkamiprzekraczaładynamikęogó-
łemwydatkówbudżetu.Jednocześnietowydatkisztywne,ichwysokadynamika
irosnąceznaczeniebyłyzasadnicządeterminantąwzrostupoziomuwydatkówbud-
żetowych,ponieważmiędzy2000a2009r.dynamikawydatkówsztywnychwynio-
sła250%,podczasgdywydatkówelastycznychjedynie150%.
Dogłębnaanalizaobecnejstrukturywydatkówbudżetupaństwarozpatrywanej
podwzględemudziałuwydatkówsztywnychorazwukładziedziałowym,funkcjo-
nalno-zadaniowymirodzajowymuprawniadosformułowaniaogólnegowniosku:
strukturatajestniekorzystnazpunktuwidzeniarealizowanychcelówpolitykigo-
spodarczej,gdyżtylkowniewielkimstopniupozwalanawykorzystywaniebudżetu
wceluprzyspieszeniawzrostugospodarczegoitempawzrostuPKB,podnoszenia
innowacyjnościgospodarki,skutecznejwalkizbezrobociemorazzmniejszanialuki
gospodarczejicywilizacyjnejwstosunkudoinnychpaństwczłonkowskichUnii
Europejskiej[Ciak2002,s.149].
Trudnomówićomożliwościachprowadzeniaracjonalnejpolitykibudżetowej
wsytuacji,gdyprawie80%wydatkówbudżetupaństwajestwydatkamiprawnie
zdeterminowanymi,aniewieleponad20%towydatkielastyczne,zktórychpołowa
przypadanawynagrodzeniapracownikówsferybudżetowej[Markiewicz,Siwiń-
ska2004,s.12].Mamydoczynieniazestałymwzrostemwydatkówsztywnych,
choćwielokrotniepodkreślanowagętejkwestii,wzasadzieżadnaekiparządowa
niedokonałaistotnychzmianwtymwzględzie.Zjednejstrony,niemożnatutajpo-
dejmowaćdziałańspektakularnychiszybkoprzynoszącychefekty,zdrugiejstrony
podejmowanedziałaniapowiększającejeszczebardziejnapiętyzakres„zdeter-
minowania”wformiekreowanianowychzadańistrukturorganizacyjnych,które
trzebanastępniesfinansować.Napięciawywołanezbytsztywnąstrukturąwydatków
ujawniająsięzcałąmocąwsytuacjikryzysugospodarczego,którypogarszatakże
sytuacjębudżetupaństwa[Chojna-Duch2008,s.30].
Jednymzkluczowychproblemówwynikającychzanalizystrukturywydatków
sztywnychistrukturydziałowejjestbardzodużyudziałwwydatkachbudżetowych