Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•Immobility(zmniejszenieaktywnościneuro-mięśniowej).
•Instability(zmniejszeniereaktywnościsercowo-naczyniowejidokrewnej).
•Impairedcognitionv.intelectualimpairment(postępująceograniczeniewyższych
czynnościnerwowych).
•Incontinence(upośledzeniefunkcjizwieraczy).
•Iatrogenicdiseases(niekorzystneskutkiprzewlekłejterapiiwielolekowej).
Natlewymienionychfilarówgeriatrycznychwartozwrócićuwagę,żecorazczęściej
wliteraturzepojawiasięokreślenie„syndromgeriatryczny”.Abyprzedstawićstanowi-
skowaktualnierozwijającejsiękoncepcji„zespołówstarczych”,trzebaprzypomnieć,
żedotychczastermin„zespół”(gr.syndromeodsyndromos–zbieżność,zlat.syndroma)
określaszeregobjawówioznaktworzącychrazemobrazpojedynczejchoroby,której
przyczyna(częstojednolita)możebyćnieznana.Polatachdyskusjigeriatrzyuznali,że
zewzględówdydaktycznych,aletakżewceluporządkowaniakryteriówbadawczych,
diagnostycznychileczniczych(m.in.wdrażanieleczeniawsytuacji,gdydokładnaprzy-
czynaniejestznana)orazposzukiwanianowychlekówwartopromowaćtermin„zespół
geriatryczny”.Definiujesięgojako(a)pogarszającązdrowie/zwiększającąchorobowość
starychosób(b)konstelacjęobjawówioznak,wynikającychczęstoznieznanychjeszcze
(c)interakcji(d)szereguchoróbiwieku.Użycietegoterminuwgeriatriioznaczawięc
wieloprzyczynowośćprzypojedynczejścieżcekońcowej(jednolityobjaw).Przykładami
takichzespołówmogąbyć:delirium(ostrezmniejszenieuwagiipoznawania),upa-
danie,nietrzymaniezwieraczy,przewlekłezmęczenie,aostatniodołączasiędonich
sarkopenię.Wrazzpostępującymstarzeniemsiępopulacji(patrzpodrozdz.1.4)trzeba
miećnauwadze,żezespołygeriatrycznebędąnietylkoczęste,aleteżzłożonepod
względempatogenezyiwymagająnakładów(common,complex,costly)[8].
Ponadtowcharakterystycestarzeniasię,zwłaszczachorobowego,używasięna-
stępującychokreśleń:
•dodatkoweobciążenie(handicap)oznaczarozziewmiędzypoziomemcodziennej
sprawnościaoczekiwaniamichorego;
•osłabienie(frailty)oznaczastanpodwyższonegoryzykarozwinięciasięnieko-
rzystnychzdrowotniezjawisk(np.słabośćpsychofizyczna,łamliwośćkości,zmniej-
szeniemasymięśniowej,osłabienieodporności);przeciwstawnymokreśleniemmoże
byćkrzepkość(robustness);
•niesprawnośćokreślasię(wujęciumedycznym)jakopogorszenie(impairment)
lubniemożnośćwykonania(disability,incapacity)pewnejczynności(takfizycznej,jak
umysłowej);wkoncepcji„niesprawnościsocjalnej”dołączasiętujeszczeograniczenie
(restriction)uczestnictwawróżnychsytuacjachżyciowych.
Zdrugiejstronysprawność(fitness)definiowanokiedyśjakozdolnośćdopoko-
nywaniacodziennychaktywnościżyciowychbezzmęczenia.Obecnieszerszadefinicja
obejmujesprawnośćfizyczną,umysłowąiemocjonalną,opartąnadobrymzdrowiu,
regularnymwysiłkuiodżywianiu:
•osłabieniefizyczne(physicalimpairment)możedotyczyćwybiórczokończynlub
wróżnymstopniuupośledzaćogólnązdolnośćmotoryczną(finev.grossmotorability);
•osłabieniewyższychczynnościnerwowych(intellectualimpairment)dzielisięna
niekolidującezcodziennąaktywnością,tj.lekkie(mildcognitiveimpairment),orazcięż-
kie,zutratąsamodzielności(severecognitiveimpairment,dementia);
6