Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego

Jan Górski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-5729-4

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

358

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego. Red. Górski, Jan . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019, 358 s. ISBN 978-83-200-5729-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Górski, J.

T1 Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

YR 2019

SN 978-83-200-5729-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 201987, author = "", editor = "Górski, Jan", title = "Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2019", address = "", isbn = "978-83-200-5729-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Górski, Jan

TI - Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY -

PY - 2019

SN - 978-83-200-5729-4

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Górski, Jan. Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego [baza danych online] : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019 [dostęp: 27 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/fizjologia-wysilku-i-treningu-fizycznego-jan-gorski-201987.

wydolność fizyczna, trening, wysiłek fizyczny, fizjologia wysiłku fizycznego

Nowe wydanie podręcznika zawierającego najważniejsze aktualne informacje na temat wpływu wysiłku i treningu na ustrój zdrowego człowieka. W książce omówiono główne zasady i formy treningu oraz metody oceny wydolności fizycznej. Znalazły się w nie...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-5729-4

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

358

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa do wydania II14
Przedmowa do wydania I16
1. Podstawy fizjologii wysiłku – Jan Górski18
1.1. Narząd ruchu18
1.1.1. Mięśnie szkieletowe18
1.1.1.1. Budowa18
1.1.1.2. Czynność skurczowa mięśnia23
1.2. Wykorzystanie tlenu przez ustrój ludzki28
1.2.1. Przemiana materii28
1.2.1.1. Podstawowa przemiana materii (PPM)28
1.2.1.2. Całkowita przemiana materii (CPM)29
1.2.1.3. Współczynnik oddechowy (RQ)30
1.2.1.4. Deficyt tlenowy i dług tlenowy30
1.2.2. Pobór tlenu w czasie wysiłku o stałym obciążeniu31
1.2.3. Pobór tlenu w czasie wysiłku o wzrastającym obciążeniu; VO2max32
1.2.3.1. Metody pomiaru VO2max34
1.2.3.2. Czynniki determinujące VO2max35
1.3. Ocena obciążeń wysiłkiem37
1.3.1. Skala Borga37
1.2.3.3. Wydolność fizyczna37
1.3.2. Próg mleczanowy38
1.4. Źródła energii dla mięśni40
1.3.3. MET40
1.4.1. ATP i fosfokreatyna40
1.3.2.1. Zastosowanie wyników pomiaru progu mleczanowego40
1.4.2. Substraty wewnątrzmięśniowe43
1.4.2.1. Glikogen43
1.4.2.2. Triacyloglicerole mięśniowe44
1.4.3. Substraty krwiopochodne45
1.4.3.1. Glukoza45
1.4.3.2. Wolne kwasy tłuszczowe48
1.4.3.3. Lipoproteiny osocza51
1.4.3.4. Ciała ketonowe51
1.4.3.5. Aminokwasy51
1.4.4. Białka52
1.4.4.1. Zapotrzebowanie na białko w czasie wysiłku53
1.4.4.2. Powysiłkowa synteza białka w mięśniach53
1.4.5. Amoniak54
1.5. Wpływ treningu na wykorzystanie węglowodanów i tłuszczów55
1.5.1. Trening wytrzymałościowy55
1.5.2. Trening beztlenowy55
1.6. Wpływ wysiłku na układ wydzielania wewnętrznego56
1.6.1. Wprowadzenie56
1.6.2. Wpływ wysiłku na stężenie hormonów we krwi58
1.6.2.1. Adrenokortykotropina i hormony wydzielane przez korę nadnerczy59
1.6.2.2. TSH i hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy61
1.6.2.3. Gonadotropiny i hormony wydzielane przez gruczoły płciowe (gonady)62
1.6.2.4. Prolaktyna63
1.6.2.5. Hormon wzrostu (GH)64
1.6.2.6. Hormon antydiuretyczny (wazopresyna, ADH)65
1.6.2.7. Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (sodopędny) (ANP)65
1.6.2.8. Hormony wydzielane przez wyspy trzustki (wyspy Langerhansa)65
1.6.2.9. Aminy katecholowe (adrenalina, noradrenalina)67
1.6.2.10. Erytropoetyna68
1.6.2.11. Oksytocyna68
1.6.2.12. Parathormon i kalcytonina68
1.6.2.13. Peptydy opioidowe68
1.6.2.14. Hormony regulujące łaknienie (apetyt)69
1.7. Wpływ wysiłku na układ krążenia70
1.7.1. Wprowadzenie70
1.7.2. Wysiłki dynamiczne71
1.7.2.1. Objętość minutowa serca71
1.7.2.2. Ciśnienie tętnicze73
1.7.2.3. Wykonywanie wysiłku kończynami górnymi73
1.7.2.4. Wpływ wysiłku na dystrybucję krwi w ustroju74
1.7.3. Wysiłek statyczny a czynność układu krążenia76
1.7.4. Krążenie płucne77
1.7.5. Ekstrakcja tlenu w tkankach77
1.8. Wpływ treningu na układ krążenia78
1.7.6. Mioglobina78
1.8.1. Częstość skurczów serca78
1.8.2. Wielkość serca79
1.8.3. Objętość wyrzutowa79
1.9. Wpływ wysiłku na układ oddechowy80
1.8.4. Objętość minutowa80
1.8.5. Naczynia krwionośne80
1.8.6. Ciśnienie tętnicze80
1.9.1. Wprowadzenie80
1.9.2. Wpływ wysiłku na wentylację płuc81
1.10. Wpływ wysiłku na krew83
1.10.1. Wprowadzenie83
1.9.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego na wentylację płuc83
1.10.2. Wpływ wysiłku85
1.10.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego86
1.11. Wpływ wysiłku na równowagę kwasowo-zasadową87
1.12. Wpływ wysiłku na czynność nerek88
1.12.1. Wprowadzenie88
1.12.2. Wpływ wysiłku88
1.13. Wpływ wysiłku na czynność przewodu pokarmowego89
1.13.1. Wprowadzenie89
1.13.2. Wpływ wysiłku89
1.14. Wpływ wysiłku na układ odpornościowy90
1.14.1. Wprowadzenie90
1.14.2. Wpływ wysiłku91
1.14.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego92
1.14.4. Cytokiny92
1.15. Zmęczenie93
1.15.1. Wprowadzenie93
1.15.2. Zmęczenie obwodowe93
1.15.2.1. Droga ruchowa93
1.15.2.2. Przyczyny mięśniowe93
1.15.3. Zmęczenie ośrodkowe95
1.15.4. Przetrenowanie95
2. Podstawy treningu fizycznego – Zdzisław Adach, Mariusz Naczk98
2.1. Trening wytrzymałościowy98
2.1.1. Metody treningu wytrzymałościowego99
2.1.1.1. Metody treningu ciągłego99
2.1.1.2. Metody treningu powtórzeniowego101
2.1.1.3. Metody treningu interwałowego wytrzymałości101
2.1.2. Wpływ treningu wytrzymałościowego na organizm103
2.1.3. Wpływ treningu na ekonomikę wysiłku103
2.2. Trening szybkości (wydolności beztlenowej)104
2.3. Ocena wydolności105
2.3.1. Ocena wydolności tlenowej106
2.3.1.1. Metody pomiaru maksymalnego poboru tlenu106
2.3.2. Ocena wydolności beztlenowej115
2.3.2.1. Test Margarii–Kalamena115
2.3.2.2. Test ergometryczny „siła–szybkość” według Vandewalle’a117
2.3.2.3. Test Wingate (Bar-Ora)119
2.3.2.4. Stężenie kwasu mlekowego w ocenie wydolności beztlenowej120
2.4. Trening ogólnorozwojowy121
2.5. Trening siły mięśniowej122
2.5.1. Rola treningu siłowego w utrzymaniu zdrowia123
2.5.2. Trening siłowy u dzieci123
2.5.3. Metody treningu siły i ich wpływ na organizm125
2.5.3.1. Metoda izometryczna (statyczna)125
2.5.3.2. Metody dynamiczne126
2.5.3.3. Elektrostymulacja mięśni (EMS)136
3. Wysiłek fizyczny i trening kobiet – Zdzisław Adach, Wioletta Brzenczek-Owczarzak138
3.1. Wprowadzenie138
3.2. Skład ciała138
3.3. Metabolizm139
3.4. Układ ruchu139
3.5. Siła mięśniowa140
3.6. Trening siłowy140
3.7. Krew i układ krążenia141
3.8. Układ oddechowy141
3.9. Termoregulacja141
3.10. Wydolność tlenowa142
3.11. Cykl miesiączkowy a zdolność do wykonywania wysiłków wytrzymałościowych, szybkościowych i siłowych142
3.12. Trening wytrzymałościowy143
3.13. Zdolność do wykonywania wysiłków beztlenowych143
3.14. Trening a zaburzenia cyklu miesiączkowego144
3.15. Hormony a wysiłek145
3.16. Wysiłek fizyczny i trening kobiet w ciąży146
3.16.1. Rola hormonów płciowych w przebiegu ciąży147
3.16.1.1. Progesteron147
3.16.1.2. Estrogeny147
3.16.2. Uwarunkowania wysiłku podczas ciąży148
3.16.1.3. Relaksyna148
3.16.1.4. Somatomammotropina kosmówkowa148
3.16.2.1. Zmiany w składzie ciała oraz układzie ruchu148
3.16.2.2. Wydatek energetyczny oraz zapotrzebowanie na tlen149
3.16.2.3. Układ krążenia150
3.16.3. Trening rekreacyjny w okresie ciąży i uzasadnienie jego stosowania151
3.16.2.4. Termoregulacja matki i płodu151
3.16.4. Wpływ treningu w okresie ciąży na zdolność do wykonywania wysiłków długotrwałych (wydolność tlenową)152
3.16.5. Demineralizacja kości153
3.16.6. Karmienie piersią153
3.16.7. Ciąża a sport wyczynowy154
3.16.8. Trening siłowy w okresie ciąży155
3.16.9. Specyfika kobiet starszych a możliwości poprawy siły i mocy mięśni157
4. Wysiłek fizyczny i trening sportowy w wieku rozwojowym – Marian Krawczyński160
4.1. Rozwój ontogenetyczny (osobniczy)160
4.2. Czynniki rozwoju a tzw. norma auksologiczna (rozwojowa)162
4.2.1. Czynniki wpływające na rozwój162
4.2.2. Granice normy auksologicznej (rozwojowej)163
4.3. Rozwój motoryczny w wieku rozwojowym164
4.4. Odrębności morfologiczno-funkcjonalne i psychiczne w wieku rozwojowym a wysiłek fizyczny167
4.5. Odrębności reakcji układu krążenia i układu oddechowego u dzieci na obciążenia fizyczne168
4.6. Sprawność i wydolność fizyczna u dzieci i młodzieży oraz metody ich oceny170
4.6.1. Hipokinezja – czynnik obniżający wydolność fizyczną172
4.6.2. Testy i mierniki sprawności i wydolności fizycznej stosowane u dzieci173
4.7. Wiek biologiczny a zwiększony wysiłek fizyczny177
4.8. Ogólne zasady żywienia dzieci aktywnych sportowo179
4.9. Ogólne zasady prowadzenia treningu dzieci i młodzieży181
4.10. Kategorie wiekowe rozpoczęcia treningów i zasady kwalifikacji do określonych dyscyplin sportu182
4.11. Niepożądane skutki szkolenia sportowego nieletnich183
5. Starzenie się a wydolność fizyczna człowieka – Jerzy A. Żołądź, Joanna Majerczak, Krzysztof Duda186
5.1. Starzenie się a skład ciała186
5.2. Starzenie się a masa mięśni szkieletowych188
5.3. Starzenie się a siła i moc mięśni szkieletowych człowieka189
5.4. Starzenie się a maksymalny pobór tlenu190
5.5. Trening fizyczny osób w starszym wieku192
5.5.1. Trening siłowy192
5.5.2. Trening wytrzymałościowy192
6. Wysiłek fizyczny w różnych temperaturach otoczenia – Zbigniew Szyguła, Anna Lubkowska196
6.1. Wprowadzenie196
6.2. Podstawy termoregulacji197
6.3. Wysiłek w wysokiej temperaturze otoczenia200
6.3.1. Następstwa odwodnienia202
6.3.2. Następstwa hipertermii203
6.3.3. Profilaktyka zaburzeń cieplnych i poprawa zdolności do wysiłku203
6.4. Wysiłek w niskiej temperaturze otoczenia205
6.4.1. Fizjologiczna reakcja na zimno205
6.4.1.1. Reakcje naczyniowe206
6.4.1.2. Termogeneza207
6.4.2. Adaptacja do długotrwałej ekspozycji na zimno208
6.4.3. Wysiłek w zimnym powietrzu208
6.4.4. Wysiłek w zimnej wodzie210
6.4.5. Zdolność do wysiłku w niskiej temperaturze otoczenia211
6.4.6. Zagrożenia związane z wysiłkiem w niskiej temperaturze otoczenia212
6.4.7. Zapobieganie wychłodzeniu213
7. Zintegrowana odpowiedź ustroju na niedotlenienie wysokościowe – Bruno Grassi, Jerzy A. Żołądź216
7.1. Wprowadzenie216
7.2. Zmiana ciśnienia tlenu wraz ze wzrostem wysokości nad poziom morza217
7.3. Hipoksja i hiperwentylacja wysokościowa – wpływ aklimatyzacji218
7.4. Wymiana tlenu w płucach na szczycie Mount Everestu220
7.5. Przesunięcia krzywej dysocjacji oksyhemoglobiny222
7.6. Konsekwencje kwasowo-zasadowe hipoksji wysokościowej224
7.7. Wydolność fizyczna w warunkach wysokogórskich226
7.7.1. Wysiłki krótkotrwałe o mocy maksymalnej227
7.7.2. Wysiłki długotrwałe228
7.8. Trening w warunkach wysokogórskich230
8. Wysiłek i sport niepełnosprawnych – Krzysztof Klukowski, Bartosz Molik234
8.1. Wprowadzenie234
8.2. Specyfika zdolności wysiłkowej w procesie usprawniania235
8.3. Testy czynnościowe i ich odrębności w przypadku osób z niepełnosprawnością238
8.4. Wybrane zagadnienia sportu niepełnosprawnych240
8.4.1. Wydolność tlenowa osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego242
8.4.2. Rola i znaczenie wydolności beztlenowej w życiu codziennym oraz sportowej aktywności fizycznej osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym244
8.4.3. Metody oceny wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w warunkach laboratoryjnych245
9. Wpływ niedoboru aktywności ruchowej (hipokinezji) na ustrój – Krzysztof Klukowski248
9.1. Roztrenowanie i hipokinezja sportowców248
9.1.1. Wpływ przerw w treningu na VO2max i tolerancję wysiłkową250
9.2. Ograniczenie aktywności fizycznej i długotrwałe pozostawanie w pozycji leżącej przez osoby zdrowe251
9.1.2. Tapering jako forma poprawy zdolności wysiłkowej sportowców251
9.2.1. Objętość i skład płynów ustrojowych253
9.2.2. Czynność układu krążenia254
9.2.3. Nietolerancja ortostatyczna254
9.2.4. Termoregulacja255
9.2.5. Mięśnie szkieletowe255
9.2.6. Metabolizm kości255
9.2.7. Adaptacja chrząstek stawowych256
9.2.8. Tolerancja węglowodanów256
9.3. Przebywanie w warunkach mikrograwitacji257
9.2.10. Zdolność do wysiłków fizycznych257
9.2.11. Właściwości psychofizjologiczne257
9.2.9. Układ odpornościowy257
9.4. Hipokinezja a proces starzenia się259
9.5. Zapobiegnie skutkom hipokinezji259
10. Trening zdrowotny – Anna Jegier262
10.1. Wprowadzenie262
10.2. Trening zdrowotny – efekty fizjologiczne264
10.3. Trening zdrowotny – zalecenia265
10.4. Kwalifikacja do treningu zdrowotnego268
10.5. Trening zdrowotny – tolerancja wysiłku fizycznego oraz możliwość powikłań270
11. Wysiłek fizyczny w wybranych chorobach – Anna Jegier274
11.1. Wprowadzenie274
11.2. Aktywność fizyczna a choroba niedokrwienna serca275
11.3. Aktywność fizyczna a otyłość280
11.4. Aktywność fizyczna a cukrzyca284
12. Wysiłek fizyczny a żywienie – Stanisław Poprzęcki294
12.1. Wprowadzenie294
12.2. Makroskładniki diety295
12.2.1. Węglowodany295
12.2.2. Tłuszcze296
12.2.3. Białko297
12.3. Płyny i inne składniki diety298
12.4. Reaktywne formy tlenu299
12.5. Dieta i jej uzupełnianie – suplementy300
12.6. Żywienie w wysiłku o wysokiej intensywności (HIE)303
12.7. Żywienie w sportach walki (SW)305
12.8. Żywienie w wysiłku wytrzymałościowym (EE)306
12.9. Żywienie w ekstremalnych sportach wytrzymałościowych308
12.10. Żywienie w wysiłku przerywanym o wysokiej intensywności (HIIE)309
13. Doping w sporcie – Jerzy Smorawiński, Andrzej Pokrywka312
13.1. Wprowadzenie312
13.2. Definicja dopingu312
13.3. Reguły antydopingowe313
13.4. Analiza środków dopingujących315
13.5. Lista substancji i metod zabronionych w sporcie316
13.6. Medyczne aspekty stosowania środków dopingujących318
13.7. Steroidy anaboliczno-androgenne319
13.8. Erytropoetyna320
13.10. Hormon wzrostu321
13.11. Agoniści receptorów beta2-adrenergicznych321
13.9. Insulina321
13.12. Modulatory hormonów i metabolizmu322
13.13. Diuretyki323
13.14. Stymulanty323
13.15. Narkotyki324
13.16. Kanabinoidy324
13.17. Glikokortykoidy (glikokortykosteroidy, GKS)325
13.18. Beta-blokery (beta-adrenolityki)326
13.19. Nieświadome użycie substancji dopingujących326
14. Podstawy genetyki wysiłku fizycznego – Małgorzata Żendzian-Piotrowska332
14.1. Wprowadzenie332
14.2. Geny warunkujące zdolność organizmu do wysiłku fizycznego334
14.2.1. Gen ACTN3334
14.2.2. Gen ACE335
14.2.3. Gen BDKRB2336
14.2.4. Gen PPAR-alfa336
14.3. Doping genowy337
14.2.5. Gen MSTN337
15. Fizjologia nurkowania – Marcin Baranowski340
15.1. Historia nurkowania340
15.2. Wpływ ciśnienia wody na ciało człowieka341
15.3. Konsekwencje oddychania mieszaniną gazów pod zwiększonym ciśnieniem342
15.4. Czynność płuc podczas nurkowania z automatem oddechowym344
15.5. Fizjologia nurkowania na wstrzymanym oddechu344
15.5.1. Nurkowanie na wstrzymanym oddechu jako sport344
15.5.2. Fazy wstrzymania oddechu345
15.5.3. Wymiana gazowa w trakcie wstrzymywania oddechu346
15.5.4. Odruch nurkowy347
15.5.5. Wpływ wstrzymania oddechu na mózg348
15.5.6. Mechanizmy zapobiegające zgnieceniu klatki piersiowej na dużej głębokości349
15.5.7. Zagrożenia związane z nurkowaniem na wstrzymanym oddechu350
Skorowidz352

–excesspost-exerciseoxygenconsumption).Wyróżniamydwiefazydługu

tlenowego:fazęszybką(pierwsze2–3min)ifazęwolną(nawetponad30min).

Długtlenowy(liczącwlitrachzużytegoO

)jestwiększyoddeﬁcytutlenowego.

Oznaczato,żeniejestonprostymDzwrotem”objętościtlenu,któregoniedobór

wystąpiłnapoczątkuwysiłku.Obecnieróżnicętęwyjaśniasięjaknastępuje.

WfazieszybkiejdługunastępujeodbudowazasobówATPifosfokreatyny,atak-

żezapasówtlenuzwiązanegozmioglobinąitlenurozpuszczonegowpłyniepo-

zakomórkowymwpracującychmięśniach.Stanowitook.20%długu.Również

zwiększonapracamięśniasercowegoimięśnioddechowychwracadowartości

spoczynkowejstopniowo,cowymagazwiększonejdostawytlenu.Tlenjesttakże

zużywanydoprodukcjienergiiniezbędnejdokonwersjimleczanudoglukozy

wwątrobie.Dowzrostupowysiłkowegozużyciatlenuprzyczyniasięrównież

podwyższonaciepłotaciałaikatecholaminy,wydzielanewzwiększonejilości

wczasiewysiłku.

1.2.2.Pobórtlenuwczasiewysiłku

ostałymobciążeniu

Wczasiewysiłkówostałymobciążeniuplateauzużyciatlenuwystępujejedy-

nieprzyobciążeniachponiżejprogumleczanowego(prógmleczanowy,p.str.21

i22),natomiastprzyobciążeniachpowyżejprogumleczanowegoplateaunie

występuje.Wmiarękontynuowaniawysiłkupofazieszybkiegowzrostupobo-

rutlenunastępujefazapowolnegowzrostupoborutlenu(nazwanojąwolnym

komponentemkinetykipoborutlenu)(ryc.1.7).

Rycina1.7.

Pobórtlenuwczasiewysiłkuostałymobciążeniu.Przyobciążeniuponiżejprogumlecza-

nowegoustalasięsteadystate,natomiastprzyobciążeniupowyżejprogumleczanowego

następujestaływzrostpoborutlenu(wgŻołądźJ.A.:Wydolnośćﬁzycznaczłowieka.W:Fizjo-

logicznepodstawywysiłkuﬁzycznego,red.J.Górski.WydawnictwoLekarskiePZWL,Warszawa

2006).

Podstawyﬁzjologiiwysiłku

Brak wyników

Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra