Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ipochodzeniebodźca,wyróżniaeksteroreceptory(rozmieszczonewskórze
itkancepodskórnej),którychzadaniemjestodbiórwrażeńdotyku,ucisku,bólu,
ciepłaizimna,interoreceptoryrozmieszczonewnarządachwewnętrznych),te-
lereceptory(receptorywzrokuisłuchu),odbierającebodźcedochodzącezpew-
nejodległości,orazproprioreceptory(narządrównowagiorazreceptoryroz-
mieszczonewmięśniachpoprzecznieprążkowanychitorebkachstawowych),
któreodbierająinformacjedotyczącepołożeniaiprzemieszczaniaposzczegól-
nychczęściciaławprzestrzeni.
Czucieskórne
Receptorydotykuiuciskusąmechanoreceptoramiumieszczonymiwskórzelub
tkancepodskórnej.Istniejekilkarodzajówmechanoreceptoróworóżnej,niekie-
dyskomplikowanejbudowieiodmiennychwłaściwościach.Sątonagielubotor-
bionezakończeniaobwodowychzakończeńneuronówczuciowych,różniącesię
nietylkomorfologią,aleiwrażliwościąnabodziec(ciałkaMeissneraiciałka
Merkelawskórzenieowłosionej,receptorymieszkówwłosowychwskórzeowło-
sionej,ciałkaPaciniegoiciałkaRuffiniegowtkancepodskórnej).
Termoreceptorywskórzereagująnazmianytemperaturyskóryorazróżnice
pomiędzynormalnątemperaturąskóry(którawynosiok.34°C)atemperaturą
dotykanegoobiektu.Istniejąosobnereceptorywrażliwenawysokątemperaturę
(ciepło)oraznaniskątemperaturę(zimno).Pierwszereagująnazmianytempe-
raturyskórywzakresie34-45°C,drugie,kiedytemperaturaskóryobniżasię
okilkadokilkunastustopniponiżejnormalnejwartości(największąaktywność
wykazująprzytemperaturze25°C).
Receptorybólu,czylinocyceptory,sąnajczęściejwolnymizakończeniami
włókiennerwowychiodpowiadająnabodźcepotencjalnieuszkadzające,które
mogąuszkodzićtkankę.Wyróżniasięwśródnichnocyceptoryreagującenasilne
bodźcemechaniczne-kłujące,ściskającelubpenetrująceskórę,nocyceptory,
któreaktywowanesąprzezbardzowysokielubbardzoniskietemperatury(po-
wyżej45°Clubponiżej5°C),oraznocyceptorypolimodalne-reagującezarów-
nonamechaniczne,termiczne,jakichemicznebodźce.Bodźcamichemicznymi
sąwtymprzypadkusubstancjeuwalnianezuszkodzonychtkanek:bradykinina,
serotonina,prostaglandyny,substancjaPihistamina.
Zadziałaniebodźcaadekwatnegodladanegoreceptorawskórzelubtkance
podskórnejpowodujedepolaryzacjębłonykomórkowej,któraprzejawiasięjako
potencjałreceptoraipoprzekroczeniuprogudepolaryzacjiwywołujewewłók-
nieczuciowymimpulswpostacipotencjałuczynnościowego(araczejsekwencji
kilkupotencjałówczynnościowych),któryjestprzewodzonywkierunkurdzenia
kręgowego.Neuronyczuciowesąkomórkamipseudojednobiegunowymi,któ-
rychciałależąwzwojachrdzeniowych,awypustkaobudowieaksonudzieli
sięnagałąźobwodową(którabiegniewkierunkureceptora)iośrodkową(która
prowadzidordzeniakręgowego).Wszystkieimpulsyzeskórydocierajądo
rdzeniawjednakowysposób,przezkorzeniegrzbietowenerwówrdzeniowych.
Neuronyczucioweprzewodząceokreślonerodzajeczuciaróżniąsięjednakmię-
dzysobą.Najgrubszeaksony,pokryteosłonkąmielinową(grupaA0)przewodzą
47
