Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odmiennościfzjoterapiiwrehabilitacjichorychreumatycznych
21
Wprzypadkuprzewlekłegostanuzapalnego,któryobejmujenarządruchu,gdy
nastąpiłotrwałeuszkodzenietkanekizwiązanyztymból,własnemechanizmyna-
prawczeorganizmuniesąwystarczające.
KomitetTaksońskiMiędzynarodowegoTowarzystwaBadaniaBóluw1979r.
zdefiniowałbóljakonnieprzyjemnedoznanieemocjonalnezwiązanezaktualnieist-
niejącymlubpotencjalniemożliwymuszkodzeniemtkanki,lubdoznanieopisane
wkategoriachtakiegouszkodzenia”,któremutowarzyszywegetatywnaibehawio-
ralnaodpowiedźustroju.
Bóljestdoznaniemczuciowym,wywołanymbodźcemuszkadzającym(nocy-
ceptywnym).Odczuwaniebóluwiążesięzpsychicznąinterpretacjąwcześniejszych
doświadczeńiuwarunkowańpsychosomatycznych.Fizjologiczneczynnikibiorące
udziałwpowstawaniubólupowodująprocesbólotwórczy,czylinocycepcję.Podło-
żemprocesubólotwórczegojestszkodliwydlaorganizmubodziec-nnoxa”.Procesy
przewodzeniaihamowaniabólusązłożoneiniedokońcapoznane.Bóljestobjawem
choroby,anieleczonysamstajesięchorobą.
Każdyczłowiekmainny,właściwysobie,poziomtolerancjibólu.Poziomtoleran-
cjiulegazmianomwzależnościodwarunków,naktórewpływawiek,motywacja
istanemocjonalny.Wrażliwośćnabólrównieżjestcechąindywidualną,alezmienną
-możebyćprawidłowa,nasilonalubosłabiona.Jedynieprógbólu,czylipierwsze
odczuciebólupozadziałaniubodźca,jestwartościąstałąicharakterystycznądla
danejosoby.Rozważającmiejsca,mechanizmyiprzyczynypowstania,rozróżnia
siędwarodzajebólu:receptorowyiniereceptorowy(neuropatycznyipsychogenny).
Bólreceptorowypowstajepodwpływempodrażnienianocyceptorów(recepto-
rówstanowiącychfragmentbłonykomórkowejwolnegozakończenianerwu),któ-
reprzewodzączuciebólulubpodrażnieniainnychzakończeńwłókienczuciowych.
Wzależnościodbodźcadziałającegonatkankirozróżniasiędwarodzajebólure-
ceptorowego:fizjologicznyipatologiczny(kliniczny).Bólfizjologicznyniepowstaje
wwynikuuszkodzeniatkanek,leczpodwpływembodźcaowysokiejintensywno-
ści,działającegonanocyceptory.Wywołujereakcjeostrzegawczo-obronne.Przedłu-
żającysięczasdziałaniabodźcaszkodliwego,któregointensywnośćprzekraczapróg
reakcjifizjologicznej,uszkadzatkanki.Przezzmianęwrażliwościdrógbólowych
wpostacisensytyzacjiobwodowejiośrodkowejpowodujepowstaniebólupatolo-
gicznego.Prógbóluobniżasięipozadziałaniubodźcanienocyceptywnego,np.doty-
ku,występujeból(allodynia)lubnadmiernareakcjanabodźcebólowe(hiperalgezja).
Mogąrównieżwystępowaćbóle:spontaniczneirzutowane.Przewlekłyiuporczywy
bólwywołujezawszereakcjępsychicznąwpostacicierpienia.Obserwujesięwów-
czascharakterystycznezachowaniabólowe,takiejaklęk,gniew,depresję.
Wtkankachustroju(wskórze,mięśniach,stawachinarządachwewnętrznych)
znajdująsięreceptoryodbierająceinformacjeczuciowe:mechanoreceptory(pobu-
dzanesilnymibodźcamimechanicznymi),termoreceptory(pobudzanetemperatu-
rąpowyżej450C)orazreceptorypolimodalnereagującenabodźcemechaniczne,
termiczneichemiczne(substancjepowyżejdopuszczalnegostężenia).Patogenne
bodźce(mechaniczne,chemiczneitermiczne)wyzwalająwieleneurotransmiterów,
którepoprzekroczeniuwartościfizjologicznychdziałająalgogennie.Substancjete
wydzielająsiępre-ipostsynaptycznienazakończeniachnerwówiwchodząwreak-
cjezespecyficznymreceptorem,hamująclubprzewodzącbodźcebólowe.
