Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
FIZYKAWOKÓŁNASCzęść1.Mechanika
Każdaztychopcjidziała.Fizykaniezmieniasiętylkozewzględunato,gdzieumieścimynaszpunktpo-
czątkowy!Niektórewyborysprawiają,żeproblemjestłatwiejszylubbardziejintuicyjnydorozwiązania.
Ogólnierzeczbiorąc,jeśliobiektbędzieporuszałsięwgóręprzezczęśćswojegoruchu,najłatwiejjest
wybraćkierunekwgóręjakokierunekdodatni.Jeśliobiektporuszasiętylkowdół,zwyklenajłatwiejjestwy-
braćkierunekwdółjakododatni.
Średniaprędkość=
całkowitaprzebytadroga
przedziałczasu
;D1
d
t
.
SymboluDużywamydlaprędkości.KreskanadsymbolemDoznaczaprędkość„średnią”.Naprzykład,
jeśliprzejdziesz100metróww40sekund,totwojaśredniaprędkośćwynosi
D
1
d
1
100m
1
295
m
.
t
40s
s
Jeśliznaszzarównośredniąprędkość,jakiczas,toodległośćmożnałatwoobliczyć.Jeślisamochódjedzie
średnio60kmnagodzinęprzez2godziny,toprzebytadrogawynosid±Dt±60
km
|2h±120km.
h
Wkażdymztychprzypadkówprawdopodobnienieidzieszlubjedzieszzdokładnietakąsamąprędkością
przezcałyczas-przyspieszaszizwalniasztrochępodczaspodróży.Prędkośćwdanejchwilimożewięc
różnićsięodprędkościśredniej.
PrędkośćlubprędkośćchwilowaDtoprędkośćwdanymmomencie.Towłaśniewskazujeprędkoś-
ciomierzsamochodowy.Gdysamochódrusza,wskazanieprędkościomierzaprzechodziprzez10km/h,
następnie20km/hitd.Wmomencie,gdyprędkościomierzwskazuje10km/h,jesttoprędkośćchwilowa
samochodu.
ŚredniaprędkośćiprędkośćchwilowasąoznaczaneodpowiedniosymbolamiDiDisąwyrażanezapomocą
tychsamychrównań,aleprędkośćjestwielkościąwektorowąobejmującązarównoszybkość(wartość),
jakikierunek.Windawznoszącasięmożemiećprędkość2m/swgórę±+2m/s,natomiastwindazjeżdża-
jącamożemiećprędkość2m/swdół±-2m/s.Wobuprzypadkachszybkośćwynosiłabypoprostu2m/s.
Gdyprędkość(lubszybkość)zmieniasięwstałymtempie,średniaprędkość(lubśredniaszybkość)jest
sumąpoczątkowejikońcowejszybkościlubprędkościpodzielonąprzez2.Toznaczy
D
10
D
+
2
D
k
,gdzieD0toprędkośćpoczątkowa,aDktoprędkośćkońcowa.
Przebytadrogajestobliczanapoprzezpomnożenieśredniejprędkościprzezprzedziałczasu,cowtymprzy-
padkuwynosi
d
1
Dt
10
D
+
2
D
k.
t
Przyspieszenietoszybkość,zjakązmieniasięprędkość:
a1
zmianaprędkości
1
'D
1
Dk-D0
przedziałczasu
't
't
Wtymrozdzialerozważamytylkostałeprzyspieszenie,tzn.żeprędkośćzmieniasięwstałymtempie.
Standardowąjednostkąprzyspieszeniajestmetrnasekundęnasekundęlubmetrnasekundępodniesioną
dokwadratu(m/s2).Naprzykład,jeśliobiektprzyspieszaod3m/sdo11m/swciągu4sekund,jegoprzy-
spieszeniewynosi
a1
'D
't
1
D
k-D
t
0
1
11m
s-3m
4s
s
1
8m
4s
s
1
2m
1s
s
12m
s2
.
