Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ChoćNowaczyńskiniedemonizowałpruskości,jegopowieśćopartajest
nadomniemanymkonflikciemiędzyagresywnąicynicznąpruskością,aspo-
kojnąsympatycznąniemieckością.Pruskośćreprezentująsprzedajnybiskup
IgnacyKrasickiichichoczącyepikurejczykGirolamoLucchesini,dyplomata
włoskiwsłużbiepruskiejorazoczywiścieFryderykIIijegogłównyminister
podkoniecpanowaniaHerzberg28;dobrodusznąstarąniemieckośćnatomiast
pobożnyiwyśmiewanyprzezFryderykaIIjakovirbigottusgenerałZiethen
iulubieniecnastępcytronu,czyliprzyszłegokrólaFryderykaWilhelmaII-
Bischofswerder.UciemiężeniwsztucesąiBprawdziwi”Niemcy,jakZiethen,
któremuFryderykIIzczystejzłośliwościimimowojennychzasługodmawia
zgodynamezaliansowy,zaśopartynamiłości,mariażwrodzinie,jakiPolacy,
doktórychzaliczonyjestnawetkupiecGotzkowsky(Gockowski)jakoorędow-
nikwolnegohandluprzeciwkopruskimrządowymreglamentacjomimonopo-
lomreprezentowanymprzezurzędnika,którytłumaczy,żedziękimonopolom
PrusyBniesąjużwniewoliholenderskiejgiełdy”.
Nietrzebachybadodawać,żespórprzedstawionyjestwsposóbzupełnie
anachroniczny,choćbydlategożehistorycznyGotzkowskikorzystałzowych
monopoli.CzęściowojednakNowaczyńskirozumieFryderyka,podkreślając
wdialoguzudziałemKrasickiegoijegosługi,żeniemalcałaelitaówczesnej
EuropykrytykowałaPolskęibyładoniejusposobionawrogo,gdyżkojarzyła
sięonajakMontesquieuzanarchiąipijaństwem,podczasgdyniemieckapra-
cowitośćbyłageneralniechwalona,takżeprzezsamegoMontesquieu.Fryde-
rykIIpokazanyjestprzedewszystkimjakoszyderca,śmiejącysięnp.wobec
uniżonegoKrasickiegozpolskiejsłabościwmatematyceirachunkach,tzn.
kwestiachekonomicznych.Najbardziejjednakzadziwiapostaćnastępcytrony
-późniejszegoFryderykaWilhelmaII.Tenprzyszłysurowywładca,który-
nacowskazująwszystkieźródłahistoryczne-ukróciłwieleswobódwprowa-
dzonychlubchronionychprzezFryderykaII,zostajepokazanyjakomarzyciel
śniącyorolireformatoratyraniiFryderykaII.Ostateczniejednakprzekonany
przezeń,żePrusamidasięrządzićtylkosiłąicynizmem.DziełoNowaczyń-
skiegoniemawięcwielewspólnegozfaktamihistorycznymiistanowipo-
dobnieuproszczonypropagandowy,nacjonalistycznyschemat,jakpowieści
JózefaIgnacegoKraszewskiegooSaksonii29.
WWielkiejBrytaniiFryderykIIbyłażdoIwojnyświatowejczczonyjako
obrońcaprotestantyzmu.TaksamowXVIIIw.iXIXw.wkalwińskiejSzwaj-
carii.ByzobaczyćzupełnieinnąperspektywęniżNowaczyńskiego,wartosię-
28A.Nowaczyński,WielkiFryderyk,Wrocław1982,s.46-131.
29S.Suchodolski,D.Ostapowicz,Obalaniemitówistereotypów:OdJanaIIISobieskiego
doTadeuszaKościuszki,Warszawa2008.
27
