Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gnąćpojejniemieckiprotestanckiodpowiednik.ClaraMundt(1814-1873),
niemieckapisarkaznanapodpseudonimemLuiseMühlbach(Muhlbach)sku-
piłasięnafachowościmłodegokróla,któryprzejąłwładzęwr.1740.Wybacza
zwalczaniegoprzezksięciaAnhalt-Dessau,przyjacielajegoojca,iodzywasię
doksięciapierwszyrazodsiedmiulat,poczymkujużzupełnemuzaskoczeniu
Dessaua,awansujego30.TroszeczkęnieufnościdoBstaregoDessauera”jednak
wnimpozostało,skoropóźniejniżinnychdowódcówwtajemniczyłgowplany
atakunaŚląsk.Jesienią1740r.,książęsambędziesięmusiałdopytywaćco
znaczątewszystkieruchywojsknapołudnie31.
FryderykIIodpierwszychdniswychrządówdałsiępoznaćjakoten,któ-
ryniepatrzynasympatieiantypatie,alenazasługioficerówiurzędników.
TymróżniłsięodMariiTeresyHabsburg,LudwikaXVczyElżbietyRomanow,
władcównieoświeconych.Muhlbachpostanowiłatopodkreślić,plastycznie
odmalowującscenęawansuksięciaLeopoldavonAnhalt-Dessau(1676-1747),
iwygnaniapewnegoskorumpowanegoradcy,niejakiegoEckerta,atakżesce-
nęudzieleniałaskiipoparciaulubieńcomojca(szambelanKarlLudwigvon
Pöllnitz1692-1775iministerFriedrichvonGrumbkow1678-1739),przyjed-
nocześniemałejliczbieawansówdlakolegówzczasówmłodości,zwyjątkiem
tychszczególnieutalentowanych,jakCharles-ÉtienneJordan1700-1745,któ-
regoFryderykzawszeuważałzaswegonauczyciela.Muhlbachopisujedra-
matyczniezawódpozostałychprzyjaciółorazkrólowej-matki,którasądziłaże
Fritzchenpozwolijejrządzićsobąikrólestwem32.Niecoprzekręciłapisarka
stosunkikrólazżoną,któremiałysięwgniejopieraćnatym,żegralionikróla
ikrólowątylkoprzedświatem,ażyliosobnood1740r.,coniebyłoażtaknagłe
anitakdyskretne,jaksugerowałapisarka.MimotokreowałaonaobrazFry-
derykajakowładcy,którystarałsiębyćfairiproponowałswejżoniewolność
(rozwód).
PolitykThomasBabingtonMacauley(1800-1859)byłprzykłademjedne-
goznielicznychliberalnychówczesnychhistorykówprotestanckich,którzy
widzielirysynatejpostacistoika-wojownika33.JednocześnieMacauleyprze-
sadzawdrugąstronę,zwłaszczademonizującarmiępruskąidrylwojskowy.
MacaulayuchodzizazjadliwegokrytykafryderycjańskichPrus,choćbynaj-
mniejniewszystkoganił.JegopracaoFryderykuzostaławydanaw1859lub
1860r.Wadąpublikacjijestskrajnyanglocentryzmautora.Wprawdzierozu-
mieonnp.specyfikępołożeniaPruswEuropie,gdzieLudwikXIVspoglądał
30L.Muhlbach,FredericktheGreatandHisCourt,NewYork1904,s.117.
31DerKönigFriedrichderGroßeinseinemBriefen,BerichtenundAnekdoten.Mitbi-
ografphischenVerindungenvonGustavMendelssohl-Bartholdy,Leipzig1913,s.127.
32L.Muhlbach,op.cit.,s.121-127.
33G.MacDonogh,FryderykWielki.Brutalnywódzisubtelnyflozof,Warszawa2009,s.11.
28
