Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
znajważniejszychzałożycielskichtekstówkulturyliterackiejświataZachodu,
wktórymufundowano,nabezmałatrzytysiącelat,takróżnorodne–wwy-
nikuwciążtrwającychreinterpretacji,dopisywanychodczytańiglos–sposo-
byrozumienia,postrzeganiaitworzenialiteratury.Pojęcienarracji,októrym
wspominaGinzburg,będącwłaściwościąfabuły(mythos)–awzasadziejej
parsprototo–jestwPoetyceArystotelesapojmowanejakoczynnośćopowia-
dania,konstruowaniaopowieściistanowikluczowyparametrpoetyckiej
mimesis,wokółktórejnarosłoprzezwiekicałemnóstwokomentarzyitwór-
czychnieporozumień.Szczególnierażącymnieporozumieniemjestwłaśnie
wspomnianyflparadygmatmalarski”,czylizrównaniemimesiszkonwencją
realistyczną.RyszardNyczpisałowręczflkarykaturalnymzdeformowaniu”
tejkategorii:
Nietrudnojednakspostrzec,żewtymobiegowymwśródpisarzyikrytyków
znaczeniukategoriatapodlegawielokrotnemuzredukowaniu:mimesisdoreali-
zmu;realizmdojegoXIX-wiecznejpostaci;owapostaćzaś–dokarykaturalnego
zdeformowaniawstereotypiebezpośredniej,biernej,mechanicznejreprodukcji
obiektywnejrzeczywistości.Wtejsytuacji,jakmożnasięspodziewać,gdyjedni
obalająciągleodnowabłędnąwcałości–jaksądzą–teorięmimesis(pojętąwtym
obiegowymznaczeniu),todrudzypoświęcająsiędowodzeniubłędnościtegore-
dukcyjnegoiopacznegorozumieniakluczowejkategorii7.
Wostatnichdekadachdyskusjadotyczącamimesiswzwielokrotnionym
stopniuponowniepowróciładołaskjakoprzedmiotrefleksjiestetycznej,lite-
raturoznawczej,humanistycznej8itymsamymwpłynęłanarozkwitzaintere-
sowańArystotelesemijegoPoetyką.
Arystotelesbyłbezwątpieniajednymzpierwszychmetatropicieli,czyli
teoretykówflliterackiegomyśliwstwa”.Zdystansemgodnymflozofapotrafł
uchwycićspecyfcznąsiećpowiązańelementówipłaszczyznświataprzedsta-
wionego,sieć,którązewzględunaspecyfczneuwarunkowaniamimetyczne,
wpisanewakttwórczyjakoflnaśladowaniedziałania”dasięrównieżokre-
ślićmianemdramaturgii,niezależnieodinnychkontekstówznaczeniowych
ihistorycznych.Powrótdoarystotelesowskiegoźródła,zawszeoznaczający
7R.Nycz,op.cit.,s.127.
8Dlaprzykładuwymieńmychoćbykilkapozycjiwpisującychsięwkanonpublikacjirepre-
zentującystanbadańnadmimesisnapolskimgrunciebadawczymostatnichtrzechdekad:były
todwiekonferencje/seminariazlatdziewięćdziesiątych,którychpokłosiemstałysięmonogra-
fezbiorowe:Mimesiswliteraturze,kulturzeisztuce,red.Z.Mitosek,Warszawa1992;R.Nycz,op.
cit.;H.Markiewicz,Wymiarydziełaliterackiego,Kraków1984;J.Ziomek,Powinowactwaliteratury.
Studiaiszkice,Warszawa1980;A.Melberg,Teoriemimesis.Repetycja,przeł.J.Balbierz,Kraków
2002;Mimesiswdyskursieliterackim,red.C.Niedzielski,J.Speina,Toruń1996;Sztuka–mimesis
czykreacja?ReferatyXXXIVTygodniaFilozofcznego,red.M.Podbielski,Lublin1992.
19
