Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jednostekorazwszelkieichprawanawodachWolnegoMiastaGdańskaiRze-
czypospolitejPolskiej.Jednakpaństwopolskiezagwarantowałosobieprawo
wetaprzyrejestracjistatków.Polskaniemiałanaterenieportuwłasnychor-
ganówwykonawczych.Wprzypadkachprawnieuzasadnionych,kiedy
chodziłoowykonaniedecyzjirządulubwyrokusądowego,władzepolskie
mogływspółpracowaćzgdańskimiczynnikamiwykonawczymilubRadą
Portu.PorozumienieprzewidywałomożliwośćutworzeniawGdańskupol-
skiegourzęduds.rejestracjioraznadzorunadsprawnościątechnicznąjed-
nostekmorskichinajmemichzałóg
34
.
Równouprawnienieobustronobowiązywaćmiałorównieżnarzekach
obuterytoriów(art.174-183).Zdefiniowanojednocześnietermin„statekgdań-
ski”.Artykuł176stanowiłbowiem,żejednostkągdańskąbyłtenstatek,któ-
rydo1sierpnia1921r.znalazłsięwgdańskimrejestrze,natomiastpotym
okresiezastatekgdańskiuważanotęjednostkę,stanowiącąwłasnośćgdań-
skiegoobywatelalubtowarzystwa,względnietegotowarzystwa,wktórym
obywatelegdańscymieliwiększośćudziałów.Artykuł182zapewniałPolsce
iGdańskowiprawonabywaniaudrugiejstrony„gruntów,warsztatów,
stoczni,zakładaniafiliiprzedsiębiorstw”
35
.
Wkolejnejczęściumowy(art.184-196)odniesionosiędotychsprawfi-
nansowych,któremogłyinteresowaćobiestrony.SukcesemPolakówmogło
byćzapewnieniepolskiejwalucie(marcepolskiej)roliśrodkapłatniczegowob-
rociegospodarczymzGdańskiem.Jednakwprowadzenie,staraniemWMG,
granicywalutowejzPolskąosłabiłoznaczeniemarkipolskiejjakoformy
płatnościprzyfinalizowaniuumówzestronągdańską
36
.
Sporouwagipoświęconowpolsko-gdańskiejumowietematowiceł(art.197-
-210).Wspomnianojużwcześniej,żewykonaniepolskichprzepisówcelnych
wGdańskukonwencjaparyskapowierzyławładzomWMG
37
.Istotnymza-
gadnieniemwtymkontekściebyłoustaleniezależnościpomiędzygdańską
NaddyrekcjąCełaadekwatnąinstytucjąwPolsce.Naddyrekcja,cooczywiste,
podlegałasłużbowoSenatowiWolnegoMiastaGdańska,aurzędnicystosować
sięmusielidogdańskichprzepisówprawnych.Jednakpodwzględemmeryto-
rycznym„NaddyrekcjaCełwGdańskuotrzymałazakresdziałaniadrugiejin-
1111111
34
Ibidem,s.807.
35
Ibidem.Por.B.Hajduk,Gdańskaflotahandlowawlatach1920-1939,w:Narozstajachdróg.
GdańskmiędzyNiemcamiaPolską(1920-1939),red.M.Mroczko,Gdańsk1998,s.104-106.
36
F.Hilchen,Umowapolsko-gdańska(ciągdalszy)ł,s.807-808.
37
Komentująctakistanrzeczy
,stwierdzono,żerealizacjanadzorucelnego„uzależnionabyła
odlojalnościwładzgdańskich.Jeżeliwładzeteokażąsięnielojalneiwrogie,tozamiast
ochronycelnejotrzymamywGdańskulukę,przezktórąbędąszłytowaryzPolskiidoPol-
ski,uniemożliwiającjednolitąochronęipolitykęcelnąpaństwapolskiego”.Ibidem,s.808.
21
