Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Różnorodnośćbadańiwątkówtematycznychorazichmnogośćsprawia,żetunie
sposóbichwszystkichzaprezentować.Niecowięcejuwagiwtymrozdzialepoświęcono
pracomopublikowanymdokońcaXXw.,zakładając,żenowszaliteraturajestdostępna
imożnadoniejłatwiejdotrzeć(wbibliotekachelektronicznych,internecie,podczas
wyjazdówdoinnychkrajówitp.).Ponadtoczęśćnowszychpraczostaniezaprezento-
wanawdalszychrozdziałachksiążki,gdziebędąomawianeosiągnięciaposzczególnych
działówgeografiiosadnictwa(wiejskiegoimiejskiego).
2.2.Obiektizakresbadańgeografiiosadnictwa
Zprzedstawionegowpodrozdziale2.1przegląduwynika,żezakresbadańgeografii
osadnictwajestbardzoróżnorodnyiwielowątkowy,aliczbapublikacji,ichjakość,ranga
iliczebnośćbadaczyświadcząotym,żejesttojednazlepiejrozwiniętychdyscyplinnauk
geograficznych.
Chcącokreślićobiektbadańgeografiiosadnictwa,należysprecyzowaćogólnepoję-
cieobiektubadań.Obiektembadańbędziewięcto,czymzajmujesiędanadyscyplinalub
gałąźnauki,tj.obiektywnetworymaterialne,zjawiskalubkategoriezjawisk,którebada.
Przedmiotbadań(aspektlubzakresprzedmiotowy)tojestto,coprzykuwauwagę
uczonego,określonastronadanegoobiektulubzjawiska,któresiębada.Inaczejmówiąc,
punktwidzeniazjakiegorozpatrujesiędanyobiekt.Należymiećnauwadze,żekategoria
ontologiczna,takajakjednostkaosadnicza(osada),możebyćbadanaprzezróżnenauki
zodmiennychpunktówwidzenia(np.przezhistoryków,socjologów,archeologów,eko-
nomistów,urbanistów).Dlanaukgeograficznychcharakterystycznesąujęciaprzestrzen-
ne(ściślejmówiącgeoprzestrzenne–przestrzeńfizycznaorazczasjakoczwartywymiar)
ikompleksowebadanychobiektów,zjawiskiprocesów(częstoużywasiętuokreśleń,ta-
kichjak:terytorialny,regionalny,strefowyiin.).Studiageograficzno-osadniczekoncen-
trująsiębowiemnaopisieiwyjaśnianiuprzestrzennychstrukturiukładówosadniczych
orazichinterakcjiześrodowiskiemgeograficznym,społeczno-ekonomicznymbadanych
miejsc,regionówikrajów.Geograficznepodejściebadawczepowinnozawieraćmożliwie
szerokieikompleksoweujęciezjawiskorazichanalizęilościowąistrukturalnąnietylko
wwymiarzeprzestrzennym,aleiczasowym.
Każdanauka,aściślejdyscyplinabadawcza,abymogłazatakąuchodzić,musi
dysponowaćokreślonymarsenałemspecyficznychdlaniejmetodiujęćbadawczych.
Metodabadańobejmujemetodologię(tj.koncepcjeiujęciateoretyczne,nietylkoogól-
nonaukowe,aletakżespecyficznedladanejnauki)imetodykębadań.
Oczywiściekażdanaukamawłasnycelbadań,tj.zakładany(oczekiwany)rezultat
procesunaukowo-badawczego,iwkładjakionwnosidopraktykispołecznej(utylitar-
nośćbadań)lubdorozwojusamejnauki(znaczenieaplikacyjneiaspektypoznawczo-
-teoretyczne).
Dopierocałość,tj.obiekt,przedmiot,metodyicel,stanowioodrębnościdanej
nauki,udowadniajejracjębytu,wskazujenajejfunkcjęspołeczną.Obiekt,przedmiot
(aspekt,zakres),metodyicelbadanialegitymizująosiągnięcieprzezdanądyscyplinę
(gałąź)badańjejdojrzałościispołecznejfunkcji,pozwalająjejnaniezależneprawodo
istnienia.Celemgeografii,wtymrównieżgeografiiosadnictwa,jestdostarczenieda-
22
