Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Geografiaosadnictwa
wsystemienaukgeograficznych
Najniebezpieczniejszyświatopoglądmająludzie,
którzynigdynieprzyglądalisięświatu
ALEXANDERVONHUMBOLDT
2.1.Powstanieirozwójgeografiiosadnictwa,
jejzakresprzedmiotowyorazgłówneproblemybadawcze
Jużwstarożytnościuczeniopisywaliposzczególnemiasta,ichpołożeniegeograficz-
ne,rozplanowanie,wskazywalinaprzyczynypowstanialubupadkuosad,opisywali
formyzajęćludności.
Badanieosadludzkichoddawiendawnajestprzedmiotemzainteresowaniageo-
grafii,któraistniejeodprzeszłodwóchtysięcylat,bowiemodczasówEratostenesa
zCyreny(276–194p.n.e.),autoram.in.trzytomowegodziełaGeographica,używasię
słowageografiadonazwaniatejdziedzinywiedzy.Osadnictwozajmujeodpoczątku
istnieniageografiiważnemiejscewjejproblematyce.
Wrozwojubadańnadosadnictwemogólniemożnawyróżnićtrzyokresy.Wpierw-
szymokresie,którytrwałodczasówstarożytnychdook.połowyXIXw.,tj.doczasu
pojawieniasiępracAlexandraH.F.vonHumboldta(1769–1859)iKarlaRittera
(1779–1859),twórcównowoczesnej,nowożytnejgeografii,geografia,wtymigeografia
osadnictwa,byłanaukąopisowąodużymznaczeniupraktycznym,zawszebowiembyły
potrzebnedoróżnychcelówwiadomościoposzczególnychkrajach,miastach,regionach
itp.Tedwiecechycharaktergeografiijakonaukiopisowejorazjejużyteczność
wsensiedostarczaniainformacjipraktycznychznamionująniezmienniejejrozwój
dodniadzisiejszego(LeszczyckiS.,1975).Rozwójten(nawetopisgeograficzny)miał
odpoczątkucharakterdualny(dwuprzedmiotowy),przebiegałpodwójnymtorem,do-
starczajączjednejstronyfaktówzzakresuzjawiskfizycznogeograficznych,zdrugiejzaś
danychoprzejawachżyciaspołeczno-ekonomiczno-kulturalnego.Wczasachstarożyt-
nychwybitnymprzedstawicielempierwszegoujęciabyłPtolemeusz,drugiegozaśStra-
bon(pierwszyuczony,którynazwałsięgeografem).
Wrozważaniachnadosadnictwembyłybranepoduwagęgłówniepołożeniegeo-
graficzneiwielkośćosiedliorazichgęstość.Zbieraneiopracowywanewtymokresie
informacjenatematróżnychkrajówdotyczyłytakżewiększychmiastiosiedli,spo-
rządzanoichprymitywnemapy,planyiszkicegłównychbudowliitp.Teopisyiszkice
11