Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.Metodybadańipowiązaniegeografiiosadnictwa
zinnyminaukami
Śledzącewolucjębadańgeograficznych,wtymrównieżgeografiiosadnictwa(ang.
settlementgeography,ros.geografiarasselenya,niem.SiedlungsGeographie),czasami
traktowanejjakoskładającejsięzdwóchsubdyscyplingeograficznych,tj.osadnictwa
wiejskiego(ang.ruralsettlement,fr.l'habitatrural,ros.selskoyerasselenye)iosadnictwa
miejskiego(ang.urbansettlement,gorodskojerasselenye–geourbanistyka),wskali
światowej,możnazauważyćciągłąjejtransformacjęprzedmiotowąimetodyczno-meto-
dologiczną.
Osadnictwo,jakjużwcześniejwspomniano,jestobiektembadańwielunauk,m.in.:
socjologii,ekonomii,historii,geografii.Każdaztychnaukbadajezokreślonegopunktu
widzenia,alejedyniegeografia,opierającsięnawłasnychmetodach,koncepcjach
iujęciachbadawczych(aniekiedyzapożyczającjerównieżodinnychnauk),maspecy-
ficzne,jedynedlaniejpodejściegeoprzestrzenneikompleksowe.Kompleksoweujmo-
waniezjawiskpoleganaichwielostronnejanalizie,przyzastosowaniuróżnychmetod,
ujęciegeoprzestrzennezaśnaanalizieprzestrzennejorganizacjibadanychzjawisk,na
poszukiwaniuitworzeniumodeli(dlajednostkiosadniczejpojedynczej,jakrównieżdla
ichzbioru–sieciosadniczej,systemuosadniczego)odzwierciedlającychichrzeczywistą
organizacjęprzestrzenną.Ogólnietosformułowanie(Kiełczewska-ZaleskaM.,1972:
23)wynikazsamejdefinicjigeografii,która,będącnaukąozróżnicowaniuprzestrzen-
nymstrukturspołeczno-gospodarczychrozpatrywanychnatlestrukturfizycznogeogra-
ficznych,zakładasobiezacelujmowaniezjawiskwypełniającychprzestrzeńziemską
wichwzajemnychzwiązkach.
Przedomówieniemnajczęściejwystępującychpodejśćbadawczychwgeografii
osadnictwanależysprecyzowaćczymjest„geograficzne”podejściebadawcze,którejest
dośćspecyficzneistosowanewewszystkichdyscyplinachnaukgeograficznych.
Popierwsze,dlageografiiosadnictwa,jakiinnychdyscyplinnaukgeograficznych,
najważniejsząmetodologicznąprzesłankąjestkoncepcjaprzestrzenigeograficznej.Jest
toniezwyklefrapującezagadnienie,natematktóregopowstałowieleopracowańnau-
kowych.Wystarczytujedynienadmienić,żefilozoficznakoncepcjajednościprzestrzeni
iczasuwymagawłączeniawpojęcieprzestrzenigeograficznej(którajestprzestrzenią
skończoną)cechdynamicznychjakoodzwierciedleniaciągłegorozwojuizmianobiek-
tówgeograficznych,strukturiprocesów.Włączenieskładowej„czasu”wpojęcieprze-
strzenigeograficznejzwiększajejrobocząoperacjonalizację.Jeślizatemwbadaniu
ianalizieobiektówgeograficznychjestważnaichtrójwymiarowość,aczynnikczasujest
nieistotny(możnagopominąć),lepiejużywaćprzydawki„terytorialny”,jeślinatomiast
należyprzedstawićobiekt,zjawiskodynamicznie,uwzględniająckomponentczasu,
trzebaużyćprzydawki„przestrzenny”.
Przestrzeńgeograficzna(geoprzestrzeń)jestzbioremwzajemnychzwiązkówmię-
dzyobiektamigeograficznymi(geoobiektami)położonyminakonkretnymterytorium
irozwijającymisięwczasie(wgnotatekwłasnychzwykładówwygłoszonychprzez
Yu.G.Saushkinapt.MetodologianaukgeograficznychnaUniwersytecieŁomonosowa,
Moskwa,1982).Dlageografaprzestrzeńgeograficzna,wodróżnieniuodrozumienia
26
