Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym

Wiesław Osiński

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-5111-7

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

285

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Osiński, Wiesław. Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015, 285 s. ISBN 978-83-200-5111-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Osiński, W.

T1 Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2015

SN 978-83-200-5111-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 89912, author = "Osiński, Wiesław", editor = "", title = "Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2015", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-5111-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Osiński, Wiesław

ED -

TI - Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2015

SN - 978-83-200-5111-7

ER -

Netografia (standard APA):

Osiński, Wiesław. Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/gerokinezjologia-nauka-i-praktyka-aktywnosci-fizycznej-w-wieku-wieslaw-osinski-89912.

aktywność fizyczna, programy ćwiczeń dla osób starszych, ćwiczenia oporowe, testy sprawności, gerokinezjologia

Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym została oparta na bogatym doświadczeniu praktycznym Autora i wszechstronnej analizie najnowszego światowego piśmiennictwa. Podjęto tu kwestie interdyscyplinarne, m.in. o char...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-5111-7

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

285

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
1. PROCESY STARZENIA SIĘ I POTRZEBA ROZWIJANIA GEROKINEZJOLOGII14
1.1. Starzenie się ludności – ocena zjawiska i konsekwencje14
1.2. Prognozowanie pomyślnego starzenia się18
1.3. Dziedziczność a starzenie się21
1.4. Wskazania do podejmowania aktywności fizycznej przez osoby starsze23
1.5. Gerokinezjologia – obszar badań naukowych i wyzwania27
2. PROMOCJA ORAZ SPOŁECZNE I ORGANIZACYJNE ASPEKTY AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ OSÓB STARSZYCH32
2.1. Rola promocji i wspierania aktywności fizycznej32
2.2. Reguły postępowania w kształtowaniu postaw prosomatycznych i prozdrowotnych37
2.3. Społeczne i organizacyjne aspekty w programie aktywności fizycznej43
2.3.1. Działania wspierające aktywność fizyczną na poziomie Unii Europejskiej43
2.3.2. Dyskryminacja ze względu na wiek oraz bariery uczestnictwa w aktywności fizycznej44
2.3.3. Organizacyjne i instytucjonalne aspekty rozwoju aktywności fizycznej osób starszych46
2.4. W trosce o zintegrowane programy aktywności fizycznej starszych osób50
3. PODSTAWY TWORZENIA PROGRAMÓW ĆWICZEŃ DLA OSÓB STARSZYCH53
3.1. Wielostronne znaczenie aktywności fizycznej dla osób w starszym wieku53
3.2. Odrębność celów oraz indywidualne fizyczne i fizjologiczne progi sprawności56
3.3. Specyficzne potrzeby i zasady stosowania ćwiczeń58
3.4 Zalecenia dotyczące doboru form aktywności fizycznej i jej intensywności60
3.5. Wstępna ocena stanu zdrowia i kondycji fizycznej oraz kwalifikacja do programu69
3.6. Podstawowe wskazania żywieniowe75
4. POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNO-EWALUACYJNE W ZAKRESIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ I FUNKCJONALNEJ ORAZ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ81
4.1. Diagnoza i ewaluacja w programie aktywności fizycznej osób starszych81
4.2. Koncepcja health-related fitness (H-RF) jako teoretyczna podstawa programu aktywności fizycznej osób w starszym wieku85
4.3. Znaczenie poszczególnych komponentów w ramach koncepcji H-RF88
4.4. Pojęcie i koncepcja struktury sprawności funkcjonalnej92
4.5. Pomiary i testy sprawności fizycznej oraz sprawności funkcjonalnej w aktywności fizycznej osób starszych96
4.5.1. Pytania i w diagnozowaniu oraz ewaluacji sprawności fizycznej i funkcjonalnej96
4.5.2. Test sprawności ukierunkowanej na zdrowie „Eurofit dla dorosłych”99
4.5.3. Test sprawności funkcjonalnej osób starszych (Senior Fitness Test)99
4.5.3.1. Opis i przebieg testu101
4.5.3.2. Poszczególne elementy testu (wg [110])102
4.5.4. Testy oceny podstawowych i instrumentalnych czynności życia codziennego103
4.6. Definicja aktywności fizycznej i metody jej oceny105
4.6.1. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach107
4.6.2. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu109
4.6.3. Metody oparte na pomiarze reakcji fizjologicznej111
5. TRENING WYDOLNOŚCIOWY (AEROBOWY)116
5.1. Troska o zjologiczne aspekty zdrowego starzenia się jako podstawa treningu wydolnościowego116
5.2. Znaczenie oraz pojęcie wydolności i zdolności wytrzymałościowych120
5.3. Specyfika przemian i klasyfikacja wysiłków wytrzymałościowych123
5.4. Ocena wydolności oraz zdolności wytrzymałościowych126
5.5. Podstawowe wskazania do kształcenia zdolności aerobowych – częstotliwość, intensywność, czas oraz typ treningu128
5.6. Typ (forma) aktywności fizycznej133
6. TRENING OPOROWY (SIŁOWY)136
6.1. Potrzeby, korzyści i ogólne wskazania do treningu oporowego136
6.2. Rodzaje skurczów oraz zagadnienie pomiaru siły mięśniowej140
6.3. Zagadnienia adaptacji oraz wielostronnych efektów treningu oporowego142
6.4. Wielkość obciążenia w treningu oporowym144
6.5. Ustalenie programu i różne typy treningu oporowego147
6.6. Bezpieczeństwo i środki ostrożności152
6.7. Przykłady ćwiczeń oporowych (siłowych)154
A. Przysiady do pozycji siedzenia na krześle155
ĆWICZENIA UKIERUNKOWANE NA WZMACNIANIE SIŁY MIĘŚNI155
B. „Pompki” przy ścianie156
C. Ugięcia kończyn górnych z utrzymywaniem ciężarków157
D. Wchodzenie na stopień157
E. Wyciskanie ciężarka nad głową158
F. Odwodzenie w stawie biodrowym159
G. Wspięcia na palce160
H. Prostowanie kończyn dolnych w stawie kolanowym w pozycji siedzącej160
I. Ugięcia kończyn dolnych w stawie kolanowym w pozycji stojącej162
J. Spinanie miednicy162
K. Wznosy ramion i nóg w leżeniu163
7. KSZTAŁTOWANIE GIBKOŚCI CIAŁA164
7.1. Zmiany zachodzące w procesie starzenia oraz potrzeby kształtowania ruchomości164
7.2. Pomiar gibkości ciała167
7.3. Wskazania i metody treningu gibkości ciała168
7.4. Przykłady ćwiczeń gibkościowych173
ĆWICZENIA UKIERUNKOWANE NA ROZWÓJ GIBKOŚCI CIAŁA174
A. Rozciąganie mięśnia czworogłowego uda174
B. Rozciąganie mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia dwugłowego uda174
C. Rozciąganie mięśni ramion i klatki piersiowej175
D. Rozciąganie mięśni górnej części grzbietu i barków176
E. Rozciąganie mięśni ramion i piersiowej176
F. Rozciąganie mięśnia trójgłowego ramienia177
G. Rozciąganie talii177
H. Rozciąganie mięśni grzbietu178
I. „Wspinanie” po ścianie178
J. Rozciąganie mięśni pośladkowych, bioder i tylnej części nóg180
K. Rozciąganie mięśni bocznej części tułowia, mięśni brzucha i bioder180
L. Rozciąganie mięśni pośladkowych, dwugłowych uda i brzuchatych łydki180
Ł. Plecy wypukłe – plecy wklęsłe181
M. Rozciąganie grzbietu181
N. Rozciąganie mięśni stawu skokowego i stopy181
O. Rozciąganie mięśni ramion i obręczy barkowej181
8. KSZTAŁTOWANIE RÓWNOWAGI ORAZ ZAPOBIEGANIE UPADKOM183
8.1. Uwarunkowania stabilności postawy w starszym wieku183
8.2. Zwiększające się ryzyko upadków185
8.3. Ocena stabilności posturalnej188
8.3.1. Kliniczne testy oceny stabilności posturalnej189
8.3.1.1. Test „wstań i idź” (ang. Timed Up and Go, TUG Test)189
8.3.1.2. Funkcjonalna Skala Równowagi Berga (ang. Berg Functional Balance Scale, BFBS)189
8.3.1.3. Testy oceny równowagi grupy Kellog189
8.3.1.4. Skala równowagi oraz chodu Tinetti190
8.3.1.5. Skala poziomu równowagi Fullerton (ang. Fullerton Advanced Balance, FAB)191
8.3.1.6. Tor przeszkód Meansa jako test sprawności ruchowej i równowagi osób starszych192
8.3.2. Laboratoryjne pomiary stabilności posturalnej193
8.3.3. Pomiary koordynacyjnych zdolności motorycznych194
8.4. Program ukierunkowany na poprawę równowagi oraz zapobieganie upadkom195
8.5. Przykłady ćwiczeń równowagi198
ĆWICZENIA UKIERUNKOWANE NA POPRAWĘ RÓWNOWAGI CIAŁA199
A. Ćwiczenie równowagi i koordynacji w pozycji siedzącej199
B. Stanie jednonóż przy krześle199
C. Stanie jednonóż bez pomocy200
D. Wstawanie z klęku200
E. Chodzenie po linii202
F. Pokonywanie przeszkody202
G. W pozycji klęku podpartego naprzemienny wznos ramion i nóg202
H. W klęku podpartego równoczesny wznos ramion i202
9. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY I SKUTKI AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ OSÓB STARSZYCH205
9.1. Zmiany funkcji poznawczych i neurologicznych w wieku starszym205
9.2. Aktywność fizyczna a stan psychicznego dobrostanu208
9.3. Mózg – korzyści wynikające z ćwiczeń210
9.4. Aktywność fizyczna a jakość życia w starszym wieku212
9.5. Mity i stereotypy związane z aktywnością fizyczną osób starszych214
10. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A WYBRANE UWARUNKOWANIA ZDROWOTNE W OKRESIE STARZENIA SIĘ216
10.1. Aktywność fizyczna w chorobach układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa serca, nadciśnienie, udar mózgu)218
10.1.1. Choroba wieńcowa serca221
10.1.2. Nadciśnienie225
10.1.3. Udar mózgu228
10.2. Aktywność fizyczna w płuc i układu oddechowego (astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc)230
10.2.1. Astma231
10.2.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc232
10.3. Aktywność fizyczna w cukrzycy233
10.4. Uwarunkowania mięśniowo-szkieletowe (osteoporoza, zwyrodnieniowe reumatoidalne zmiany stawów, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa)236
10.4.1. Osteoporoza236
10.4.2. Zwyrodnienie i reumatoidalne zmiany stawów243
10.4.3. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa245
10.5. Aktywność fizyczna osób ze schorzeniami neurologicznymi i w sferze poznawczej (choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane)247
10.5.1. Choroba Parkinsona248
10.5.2. Choroba Alzheimera249
10.5.3. Stwardnienie rozsiane251
11. UMIEJĘTNOŚĆ PROWADZENIA PROGRAMU I WYMAGANIA DOTYCZĄCE INSTRUKTORA AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ OSÓB STARSZYCH252
11.1. Przygotowanie oraz cechy osobowości instruktora aktywności fizycznej osób starszych252
11.2. Umiejętności i postępowanie instruktora aktywności fizycznej osób starszych257
11.3. Kształcenie i wymagania dotyczące instruktorów aktywności fizycznej osób starszych261
Piśmiennictwo265
Skorowidz280

Gerokinezjologia

Ramka1.4.Charakterystykiprogramówaktywnościfzycznejdlaosóbstarszych

Programmożeobejmowaćaktywnośćindywidualnąi/lubgrupowąwukładach

nadzorowanychlubnienadzorowanych.

Zróżnymitypamiaktywnościfzycznej,takimijak:treningrozciągający,relaksacja,

gimnastykazdrowotna,aerobik,treningsiłowyiin.związanesąodmiennekorzyści.

Naciskpowinienbyćpołożonynaprosteiśredniotrudneformyaktywnościfzycznej

(np.chodzenie,taniec,wchodzenieposchodach,pływanie,jazdanarowerze,ćwiczenia

nakrześle,ćwiczeniawłóżkuitd.).

Ćwiczeniamusząspełniaćoczekiwaniaorazpotrzebyindywidualneigrupowe.

Powinnosięćwiczyćregularnie,jeślitomożliwe–codziennie.

Źródło:opracowanonapodstawie[267].

Wprzypadkuprogramówdostosowanejaktywnościﬁzycznejukierunkowanych

naosobystarszetrzebapamiętać,żeznacznieposzerzasięwostatnichlatachob-

szarzaleceńdoćwiczeńﬁzycznych,azmniejszazakresbezwzględnychprzeciw-

skazań.Ograniczonaaktywnośćﬁzycznaiobniżonasprawnośćﬁzycznasąpośred-

niąbądźbezpośredniąprzyczynątzw.choróbcywilizacyjnych,takichjaka)choro-

bymetaboliczne-miażdżyca,otyłość,cukrzyca;b)chorobyzprzeciążeniaukładu

nerwowego-nerwicaichorobypsychiczne,zaburzenianerwowo-hormonalne,nad-

ciśnienie;c)chorobyurazowe-upadkiwdomuiwpracy,wypadkidrogowe,zabu-

rzenianarządówzmysłów.Wieleztychchoróbzeszczególnąsiłąujawniasięwła-

śniewwiekustarszym.Aktywnośćﬁzycznamożebyćtuznakomitymelementem

proﬁlaktykiiterapii,aleistniejerównieżdużagrupainnychschorzeń,wktórychrola

ćwiczeńﬁzycznychjestpowszechniedoceniana.Wprzypadkujednakpoważnych

urazów,niepełnosprawnościichoróbprzewlekłychćwiczeniaﬁzycznestanowiączęść

medycynyklinicznejistająsiędomenąrehabilitantóworazwymagająprowadzenia

podścisłąkontroląlekarską.

Naogółprzestrzegasięprzedpodejmowaniemprzezosobypo65.rokużyciawy-

siłkówoznacznymobciążeniu.Każdywysiłekocharakterze–indywidualniebar-

dzozróżnicowanego–wyczynuwymagautychosóbwcześniejszegoichprzygoto-

wania.W7.dekadzieżyciazdolnościadaptacyjneukładusercowo-naczyniowego

zmniejszająsięjużdośćznacznie,auwieluosóbstosunkowowcześniezachodzą

procesymiażdżycowetętnic,odkładająsięzłogiwapnia,gromadzisięniepożądany

cholesterol,dochodzidoutratyelastycznościściannaczyń.Mięsieńsercowyjestgo-

rzejutlenionyiodżywiony,malejewydolność,występujądalekoidącezmianydege-

neracyjne.Zwiekiemwukładzieoddechowymzachodząlicznedestrukcyjne

procesy,któreznajdująwyrazwzmniejszającejsiępojemnościżyciowejpłuc,po-

gorszonejdyfuzjigazów,ograniczonejruchomościklatkipiersiowejimniejszejela-

stycznościtkankipłucnej.Wukładzieruchunasilasięatroﬁamięśniizmniejsza

sięsiłamięśniowa,liczbawłókienekmięśniowychmaleje,obniżasięzawartośćwap-

niaipotasu-bezpośrednioważnychdlamechanizmuskurczumięśniowego,maleje

teżsiećnaczyńwłosowatych.Jeszczebardziejdramatycznesązmianywukładzie

kostno-stawowym,gdzieobniżasięzwiekiemczynnośćosteoblastów,narastaisto-

Brak wyników

Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra