Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Arcyludzkielękiwludzkichkulturach
9
Wbadaniachnadtożsamościąilękamizwiązanymizkształtowaniemsiętożsamo-
ściniesposóbpominąćkategoriipłcikulturowej.Studiagenderowemająjużswoją
historię,aledopierowspółczesnaichformastajesięniezwykleatrakcyjna(Barnard,
2006:198–204;Ortner,1984;Strathern,1987).Pozycyjność(lubwedługinnych:inter-
sekcjonalność)płci,ulokowanietejkategoriinaprzecięciuinnychważnychkategorii
analizyantropologicznej–takichjakrasa,naród,klasa,status,grupawiekowa,ciało–
spowodowały,żeanalizydotychczasnieco„odcieleśnionych”aktorówgrykulturowej
stałysiębardziejkonkretneiwiarygodne(por.Knauft,1996:219–247).Współczesny
kryzyskategoriiantropologicznychnieprzekreślaproblemustudiówgenderowych,
leczraczejwskazujenowetematydodyskusji.Niezwykleobiecującestałysiębada-
nianadformamikulturowoispołeczniezapośredniczonegolęku,któryodczuwają
wobecsiebiewzajemniepodmiotyupłciowione,„nosiciele”płcikulturowej.Tenlęk,
zmistyfikowanywpłciowychprzesądach,wswychskrajnychformachprzybierapo-
staćnietolerancji,deprecjacjiinienawiściwstosunkudoinnejpłcikulturowej.Samo
pojęciepłcikulturowejspowodowało,żeklasycznejużpojęcia,takiejakmizoginia
imizandria,uległyrelatywizacji.Nieoznaczatojednak,żenp.współczesneteorie
queerpoprostuunieważniłyproblemantagonizmumęskie–żeńskie,aleraczejżeprzy-
czyniłysiędozniuansowaniadyskusjinadpłciowymistereotypamiiantagonizmami.
Badanianadmizoginiąstanowiąjużklasykę(Hays,1964;Lederer,1968;Coole,
1988;BlochiFerguson,1989;Bloch,1991;Gilmore,1990,2003;Jukes,1994;Watson,
1995itd.),alesamaistotamizoginiiodsyładozjawiskaznaczniemniejpoznanego,
jakimjestindywidualnieikulturoworeprezentowany,aczasaminiewyrażalnyjuż
wsymbolach,lękprzedkobiecością,czylicoś,comożnabyokreślićginefobią
1
.
Niniejszapracajestpoświęconaanalizieźródełspołecznychikulturowychreprezen-
tacjiginefobiiwtejkulturze,którawytworzyłabogatyrepertuarzmitologizowanych
obrazówkobietyicharakteryzujesięniezwykłąambiwalencjąmęskichpostawwobec
kobiecościikobiet
2
.Wkulturzehinduskiej,którajestprzedmiotemmojejanalizy,
jakchybawżadnejinnejkulturzenieodnajdujemytakniezwykległębokiego,„emo-
cjonalnieobciążonego”rozszczepieniapomiędzyobrazemmatkiakobiety.Napięcie
pomiędzyimperatywemspołecznegoiideologicznegokonstruowania„dobrejmatki”
aegzorcyzmowania„złejkobiety”stanowimotywprzewodniwmoimposzukiwaniu
źródełlękuprzedkobietąwkulturzehinduskiej.
Wniniejszejpracyzakładam,żeginefobiajestzłożonymkonstruktem.Ginefobię
możnawstępnieokreślićjakokulturowyijednocześniegenderowyrodzajfobiipowstały
nagrunciekilkuodrębnychelementów,doktórychnależą:wewnętrznydziecięcyobraz
1Pojęcieginefobiiszerzejomawiamwrozdziale1,wczwartejczęścininiejszejpracy.
2WswejanalizielękuprzedkobiecościąwkulturzezachodniejChrisBlazinawskazujenaistnienie
specyficznegogenderowegomechanizmuobronnegomężczyzn,któryokreślajako„procesprojekcji
kobiecości”,aktóryzasadzasięnaprojektowaniuwkobiecośćtychtreścipsychicznych,którychmęż-
czyznapróbujesiępozbyćwsobiewprocesiebudowaniamęskiejtożsamości.Blazinazauważa,żeten
zmistyfikowanylękprzedkobiecościączęstojestprojektowanywrealnieistniejącekobiety,zamieniając
sięwlęki,którekonkretnymężczyznaodczuwaprzedkonkretnąkobietąlubkobietami(Blazina,1997).
SamBlazinanależydotychbadaczy,którzyupatrująkorzenimęskiegolękuprzedkobiecościąwprob-
lematycznymprocesiebudowaniamęskiejtożsamości.Otejiinnychhipotezachdotyczącychgenezy
ginefobiipiszębardziejszczegółowowrozdziale1,wczwartejczęścininiejszejksiążki.
