Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
tożsamości;nawetjeślizaakceptuję,żeposiadamprymarnątożsamośćkulturową,mogęnie
chciećsięjejpodporządkować.Pozatymniebyłobytozbytpraktyczne.Funkcjonujęnarynku,
żyjępoprzezmojeciało,walczęowładniętyprzezinnych.Jeślimamsiępostrzegaćjedyniejako
bytkulturowy,pozostawiamsobieniewieleprzestrzeninamanewrlubkwestionowanieświata,
wktórymsięznajduję(Kuper,2005:213).
WcytowanympowyżejtekścieKuperdotykaistotnegoproblemubudowaniain-
dywidualnejtożsamościczłowiekażyjącegowkonkretnejkulturze.Ażnazbytczęsto
wstudiachnadkulturąesencjalizowanopłynnykonstrukt,jakimjestkulturoweself,
hipotetycznynośniktożsamościkulturowej.NancyChodorowzauważa,żegeneralizo-
wanienatematcharakterukulturowegolubnarodowegozarównozaciemnia,jakirzuca
światłonaproblemtożsamości.JakpodkreślaChodorow,zaciemnienieczęstoodbywa
siępolitycznymikulturowymkosztemgrupmarginalizowanychorazempirycznym
kosztempsychologicznejindywidualności.Jednocześnietakageneralizacjazawiera
pewneziarnoprawdy(Chodorow,2004a:208–209).Byćmożeprzesadzonesątezy
niektórychradykalnychantropologówpsychologicznych,takichjakPhilipBock,który
utrzymuje,żecałaantropologiajestpsychologiczna,acałapsychologiajestkulturowa
(Bock,1988:211–214).Wniecoskromniejszymzakresienależałobymówićoistnie-
nieniuinterfejsupsychiczno-kulturowego.Badanianadnimzpewnościąprzysłużą
sięodpowiedziomnapytania,którepojawiąwniniejszejpracy,pytaniaotożsamość
kulturowąiindywidualną,ludzkiemotywacjeiludzkieemocjewkulturach.Widziana
ztakiejperspektywykulturajawisięprzedewszystkimjakosystemreprodukcjiipro-
dukcjitożsamości.Lękiifobiespołecznewielemówiąokonfliktachwewnętrznych
zarównowosobowościkażdegoindywidualnegoaktorakulturowego,jakiwsamej
kulturze.Kluczdointerpretacjipsychicznychikulturowychkonfliktówleżyzarówno
wniedoskonałościindywidualnychmechanizmówadaptacyjnychludzkiegoego,jak
iwniedoskonałościmechanizmówkulturowych,powołanychdoprodukcjiireprodukcji
–parafrazującmetaforęDonaldaWinnicotta–„wystarczającodobrych”tożsamości.Nie
chcęprzeztopowiedzieć,żekulturawogólelubjakaśkonkretnakulturajestczynnikiem
patogennym,ależepewnepowtarzalnesymptomypatologiiwkonkretnejkulturzemogą
wskazywaćnanieefektywnośćkulturowychsposobówradzeniasobiezlękiemwynika-
jącymzpoczucianieadekwatnościlubporowatościwłasnejtożsamości.Wprzypadkach
skrajnychpewnekulturowerozwiązaniamogąnawetstymulowaćokreśloneformylęku.
Mówiącosymptomachpatologii,niekonieczniezakładamistnienieuniwersalnychdefi-
nicjipatologiiidefinicjikonkretnychjednostekchorobowych,którebyłybyadekwatne
wodniesieniudokażdejkultury,aleraczejzakładam,żewkażdejkulturzeistniejetak
czyinaczejzdefiniowanagranicapomiędzyzaburzeniempsychicznymazdrowiem
psychicznym(Alarcón,FoulksiVakkur,1998;BhugraiMunro,1997).Lękiwynikające
zodczuwaniaproblemówtożsamościowychmożnauważaćzapatologicznewtedy,kiedy
narzędziakulturowedotychczasstosowanedokontenerowaniatakichlękówstająsię
nieadekwatne(najczęściejdziejesiętakwkontekściezmiankulturowych,wprocesach
inkulturacjilubakulturacji,wprocesachhybrydyzacjikulturowej),kiedyjednostkama
wadliwymechanizmkontenerowaniawłasnychlękówlubkiedyzasadniczowydajnego
mechanizmukontenerowanialękówniemożnaprawidłowoużywać(np.wsytuacjach
kryzysowychspowodowanychczynnikamizewnętrznymilubrozwojowymi).
