Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pocotakamatematyzacjaiprawanatury?
11
WzrostPKBnadalpozostajewcentrumzainteresowańrządów.Wprzeliczeniuna
głowębywatraktowanyprzezrządzącychjakomiaraproduktywnościpracynarodów,
anawetichdobrobytu1.Jegowysokiejdynamiceistabilnościsąpodporządkowywane
strategierozwojoweidlategonatymwskaźnikuopartesąpowszechnieobowiązują-
cerachunkinarodowe,którepowstałyzpotrzebyuchronieniagospodarkikapitali-
stycznejprzednękającymijącorazgłębszymiicorazpowszechniejszymiperiodycznie
powtarzającymisiękryzysami.Powstajepytanie,czyterachunkiopracowanekilka-
dziesiątlattemuzpotrzebystabilizowaniawzrostuprodukcjimaterialnejsądobrą
podstawąrozwiązywaniazagrożeńrozwojowychgospodareknarodowychwspółcze-
snegokapitalizmu?Chodzizwłaszczaoteemancypującesię,którechcąprzezwy-
ciężaćpułapkirozwojowe,jakierodziglobalizacjaliberalizacji,wszczególnościzaś:
narastającychnierównościwpodzialedochodównatleograniczeńekologicznych,
niekompatybilnościgeneracyjno-populacyjnychwskaliglobalnej,kryzysurodziny
monogamicznejczyrozwojuzależnegoodinteresówpolitycznychnajpotężniejszych
wskaliświatowejgospodarek,korporacjitransnarodowychibiurokratycznychorgani-
zacjiponadnarodowych.
Pocotakamatematyzacjaiprawanatury?
Napytanie,jakuchronićgospodarkęispołeczeństwoprzedkonsekwencjamipopuli-
stycznychspektaklipodhasłemsolidarnego,sprawiedliwegoiracjonalnegopaństwa
jakogwarantapowszechnegodobrobytu,efektywnejizgodniezespołecznymiaspira-
cjamirozwojowymiodrabiającejdystansrozwojowygospodarkiorazmocnegoisuwe-
rennegopaństwa,niejestdobrzeodpowiadaćzapomocąopowieścinaukowej,gdyż
takanarracjajestwrażliwanazbaczaniewświatideiobarczonychideologią.Ustrzec
przedtymmożelogikamatematycznaiarytmetykarachunkowościpowiązanezpra-
wami,którerządząprzepływamienergetycznymiwystępującymiwświeciefizycznym,
aktórympodlegarównieżludzkiedziałanie.Bezsystematycznegoitrwałegozasilenia
energetycznegoniemożliwabyłabypraca,akumulowanie,użytkowanieirozwijanie
kapitałuludzkiego.Taksądząautorzynowegopodejściadoharmonizowaniakryte-
riumefektywnościmikroekonomicznejzesprawiedliwądystrybucjądochodówza
pośrednictwemgodziwegowynagrodzeniaprezentowanegowtymtomie.Wnawią-
zaniudoprawtermodynamikiprzyjmują,żeczłowiek,abybyćnosicielemkapitału
ludzkiego,potrzebujeenergiii,podobniejakwświeciefizycznym,musibyćzasilany
energetycznie.Jegozasilenieenergetycznemożnaokreślićprecyzyjniewkategoriach
pieniężnychiwyliczyćwartośćjegopracyjakowkładudoproduktuizakumulowanej
wpostacipotencjałukapitałuludzkiego.Abytozasilanieenergetycznegwaranto-
wałotrwałośćreprodukcjikapitałuludzkiego,minimalnewynagrodzeniegodziwe
wyrażonewwartościachpieniężnychmusizabezpieczyćreprodukcjęprostąkapitału
1Ojegowadachbyłamowawtomie1[Woźniak,2019,s.181–182].Szerzejzob.też[Stiglitz,Sen,
Fittousi,2013;Woźniak,2008].