Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Przesłankirozwojugospodarczegowśredniowieczu
37
sie
LnaprzestrzeniachcałejEurazjiipłnocnejAfryki.DopierowXIstuleciu
nasta
LpiłwEuropiewzrostliczbyludności,trwaja
Lcydopocza
LtkwXIVw.,ana
innychobszarachnawetdłuz
lej.Głwnympowodemtego,z
leliczbaludności
EuropyZachodniejmie
Ldzy1200r.i1450r.niezmieniłasie
L(około60mln),była
epidemiadz
lumy,ktrawpołowieXIVw.zabiła,wedługniektrychszacunkw,
prawiepołowe
LmieszkańcwStaregoKontynentu10.Zpewnościa
Ldemograficzna
stagnacjaspowodowanazaraza
Lprzyspieszyłakryzyspźnośredniowiecznej
gospodarki.
Wsumieokoło1500r.nanaszymglobiez
lyłoprawie440mlnludzi,ztym,z
le
wsamejAzjiponad280mln(czyliokoło65%),wEuropie(wrazzziemiamirosyj-
skimi)-blisko90mln,wAfryce-niecałe50mlninapozostałychkontynentach
-około20mln11.W1000r.światowyPKBwynosiłmniejniz
l120mlddol.(osile
nabywczejz1990r.),alew1500r.juz
lblisko250mlddol.(wie
Lcwcia
Lgupołowy
tycia
Lcleciapodwoiłsie
L).Azjawytwarzałaprawie65%światowegoPKB,Europa
-niecałe25%,Afryka-7%iresztaglobu-3,5%.Najednegomieszkańcaświata
w1500r.przypadałookoło565dol.;najwie
LcejwEuropieZachodniej-niecałe
800dol.12Powolnywzrostliczbyludnościświatadoprowadziłwwieluregionach
nietylkodozwie
Lkszeniadochodunajednegomieszkańca,lecztakz
ledopodwyz
lszenia
standarduz
lycia,gdyz
lziemiastawałasie
Lłatwiejdoste
Lpna13.
Trudnościzeznalezieniemodpowiedniejformułyujmuja
Lcejcałokształtsto-
sunkwgospodarczo-społecznychodupadkusystemuniewolnictwaaz
ldopełnego
ukształtowaniasie
Lsystemukapitalistycznego,wynikaja
Lzokreślenia,cobyłobaza
L
społeczeństwafeudalnego:czybyłania
Lziemia,czymoz
legrupaosobowa14.Oba
teczynnikidecydowałyostosunkachfeudalnychwposzczeglnychregio-
nach.RozkwitgospodarczywśredniowieczuwEuropieprzypadłnaXI-XIIw.,
awChinachnawiekiwcześniejsze.Wzrostgospodarczynabierałtempa,co
pozwoliłonaredukcje
Lkosztwwymianyorazukształtowaniesie
Lspecjalizacji
produkcji.Odbudowanezostałyfundamentyeuropejskiejgospodarki.Europa
przygotowywałasie
Ldopodbojuświata.
Niedosprawdzeniajestdzisiaj,naileśredniowiecznifeudałowiepozostawali
podwpływemmyśliekonomicznejwspłczesnychimpisarzyifilozofw.Juz
l
wpocza
LtkachCesarstwaRzymskiegopopularnastałasie
Lliteraturarolnicza.
NajbardziejradykalnymautorembyłKolumella(Iw.n.e.),którywtraktacie
Orolnictwiepisał,z
lejestto,,jedynyuczciwyigodnyczłowiekawolnegosposb
10Wie
Lcejnatematkwestiidemograficznychwśredniowieczuzob.S.InglotHistoriaspołeczna
igospodarczaśredniowiecza,Wrocław1949,s.102i264;D.C.North,R.P.ThomasTheRiseofthe
WesternWorld.ANewEconomicHistory,Cambridge1973,s.45;B.ZientaraHistoriapowszechna
średniowiecza,Warszawa1968,s.390.
11ObliczonenapodstawieA.MaddisonTheWorldEconomy:AMillennialPerspective,OECD,
Paris2002,s.241.
12Ibidem,s.261,263-264.
13D.C.North,R.P.Thomasop.cit.,s.88-89;A.Maddisonop.cit.,s.6.
14M.Blochop.cit.,s.639.