Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WiekXIII
Technikąceglano-piaskowcowąnaobszarzegórnosasko-turyńskimposłu-
żonosięjużwcześniejwdawnymklasztorzekanonikówregularnychwAlten-
burgu(1172)16.ByłotomiejscepobytuśląskichPiastównawygnaniu(1146–
1163),abudowletrzebnickienależywidziećjakonajważniejsząfundację
śląskiegodomupanującego,znekropolązałożycielaijegopotomstwa,jako
quasi-„Hauskloster”wrodzajutegowAltzelli.Przyczynązastosowaniamiesza-
nejtechnikiniebyłbrakkamienia,raczejnastąpiłimportmanieryrozpo-
wszechnionejwGórnychWłoszechwXIIiXIIIwieku,takżewśródcystersów.
NaŚląskuprzejęcietechnikimieszanejnastąpiło,wograniczonymzakresie,
wewczesnogotyckimchórzekatedrywrocławskiej;późniejwkładkiciosowe
wwątkuceglanymniebędąjużmiałynicwspólnegozomawianymibudowla-
mi,gdzieprzemiennośćwystępowałatakżewobrębiejednejformy(np.półko-
lumny,żebra).Sasko-turyńskaarchitekturacysterskaniewyczerpujeźródeł
kościołatrzebnickiego,bote–jeślichodzioelementydetaluikonstrukcji–
wskazanotakżewkręgukolońskim17,anajważniejszymźródłemnajstarszego
rzeźbiarskiegowystrojubyłakatedramagdeburska18.
Podobieństwodetalutakiegojakzwornikiifryzywskazujenadziałalność
warsztatutrzebnickiego–aprzynajmniejjegoczęści–naplacubudowyzamku
legnickiego.Namodernizowanymgrodzie,tużprzyimponującymbudynku
pałacowym,utrzymanymjeszczewformachromańskich,stanęłakaplicazbu-
dowanazapewneprzezksięciaHenrykaIokoło1220roku19(il.3).
ZnalezionyniedawnotekstzprzełomuXViXVIstuleciarozstrzygaspór
ojejukładprzestrzennynarzeczdwukondygnacyjnego20.Konsekwentnysys-
temsklepieńkrzyżowo-żebrowychrozpiętychnapolachtrapezoidalnychozna-
czajużkonstrukcjęwczesnogotyckąprzypóźnoromańskiejornamentyce;takie
sąstalaktytowezwornikipodobnedotrzebnickichczyprofilbazodolnymto-
16F.Gleich,DieehemaligeZisterzienserinnenkircheinTrebnitz/Trzebnica–Ausgangpunktder
schlesischenBackstein–Mischtechnik,[w:]BeiträgezurKunstgeschichteOstmitteleuropas,hrsg.
H.Nogossek,D.Popp,Marburg2001,s.12–18.
17M.Kutzner,Cysterskaarchitektura...,op.cit.,s.26.
18F.Gleich,ZueinigenSkulpturenfragmentenderKlosterkircheinTrebnitz/Trzebnica,[w:]
FloraifaunawkulturześredniowieczaodXIIdoXVwieku.MateriałyXVIIseminariummediewi-
stycznego,red.A.Karłowska-Kamzowa,«PoznańskieTowarzystwoPrzyjaciółNauk.Wydział
NaukoSztuce.PraceKomisjiHistoriiSztuki,t.27»,Poznań1997,s.122–130.
19Ibidem,s.124.
20Por.A.Grzybkowski,ŚredniowiecznekaplicezamkowePiastówŚląskich(XII–XIVwiek),
«RozprawyUniwersytetuWarszawskiego36»,Warszawa1990,s.25–67;J.Rozpędowski,Trzeb-
nickieopactwo...,op.cit.,s.429,przyp.51.
