Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
technicznychszczegółówdotyczącychichruchówposzachownicy.1Nie
zgłębiamtegozagadnieniazpunktuwidzeniahistorykówliteratury,którzy
poddająanaliziewyłączniewątkifabularnezudziałemszachów.Grawsza-
chyjestprzedewszystkimpasjonującajakozjawiskowielowątkoweizłożo-
newswychkulturowychformach–ijakotakiestajesięprzedmiotemanaliz
wniniejszejksiążce.Naprzestrzenikilkuwiekówrozkwitukulturyrycerskiej
grawszachyobrosławielościąznaczeńiodniesień,itepokładypostaramsię
wychwycićiodkrywaćprzedczytelnikiem.
Zuwaginarozległośćtematu,rozważaniomzawartymwtejksiążcena-
rzuciłemzarównogeograficzne,jakichronologiczneograniczenia.Obsza-
remmojejszczególnejuwagijestśredniowiecznaAnglia,choćczasem,gdy
tylkomateriałźródłowynatopozwala,dokonujębadawczychperegrynacji
naterenysąsiadującychzniąSzkocji,WaliiiIrlandii.Rzeczonyobszarwy-
brałemdladokonaniaanalizymateriałuzpowoduważnejprzyczyny,amia-
nowiciezważywszynapochodzącestamtąddośćdobrzezachowaneisto-
sunkowoobfite–aprzeztobardziejmiarodajne–angielskieźródłahisto-
rycznezepokiśredniowiecza,zarównorękopiśmienne,jakidrukowane,któ-
rebezpośrednioodnosząsiędointeresującegomnietematu.Wszelkieza-
chodzącenaWyspachBrytyjskichzjawiskaiprocesykulturoweprzenikały,
rzeczjasna,ponadpolitycznymigranicaminainneobszary,dlategoteżimo-
jewywody,choćgłównieodnoszącesiędoWyspBrytyjskich,osadzaćbędę
wszerszych,europejskichkontekstach.Długotrwałepanowaniedynastii
PlantagenetówwAngliispowodowało,żewodniesieniudokulturyelitfeu-
dalnychAngliaiFrancjastanowiłyprzezdługiczasdośćjednorodnyobszar,
zczegowynikająpraktycznekonsekwencje–widaćtoprzedewszystkim
przezpryzmatówczesnejtwórczościliterackiej,któranacałymwymienio-
nymterenietworzyławmiaręjednolitykorpus.Chronologiczneramymoje-
gowykładuwyznaczamomentpojawieniasięszachówwAnglii,coprawdo-
podobniemiałomiejscewrazzjejpodbojemprzezdynastięnormańską,zaś
królewskierządypierwszychTudorów,którezamykałyepokęśredniowiecza,
stanowiązmierzchrycerstwaiprzejściewczasywczesnonowożytne,cow
---
---
---
---
---
---
--
1Najbardziejwszechstronnyiwyczerpującyopisnazwśredniowiecznychbiereksza-
chowych,którefunkcjonowaływpiśmiennictwieeuropejskim,orazanalizęichetymologicz-
nychzwiązkówznomenklaturąarabskąmożnaodnaleźćwksiążceH.J.R.Murraya,AHi-
storyofChess,Oxford1913inastępnewydania,s.394–402.Oprzemianachwtechnicegryw
szachynaproguepokiwczesnonowożytnejzob.też:R.G.Eales,Chess.TheHistoryofaGame,
London1985,s.71–77.Zmieniającasięrolabierkikrólowejnaprzestrzeniwiekówstanowi
tematmonografiiM.Yalom,BirthoftheChessQueen,NewYork2004.
