Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
codopięknarównaćsięzduszącnotliwą.„Jeśliwczystościducha
zejdzieszwsamegosiebie,towpięknieswejduszyodnajdziesz
odblaskpięknatego,ktojesttwąprzyczyną”.Byłtopowszechny
poglądwczesnegochrześcijaństwa:podtymwzględemniebyło
różnicyzdańmiedzyWschodemaZachodem.
Wytworzyłsięnatymtleszczególnypoglądnaportret.Aktaśw.
Janapisały:„Portretjestpodobnydomnie,ajednakniepodobny,
bojesttylkocielesnymmymobrazem;jeślimalarz,odtwarzając
mątwarz,chcewyrysowaćmójprawdziwyportret,tomusiętonie
uda,bodotegotrzebaczegoświęcejniżfarb”[13].OPauliniezNola
(353—431)wiadomo,żeniechciałmiećswegoportretu,
wprzekonaniu,iżważnyjestjedynie„niebiańskiobrazczłowieka”
(imagocelestishominis),asztukadaćmożetylkoobrazziemski[14].
Deprecjacjapięknacielesnegomiaławszakżedlawczesnych
chrześcijanjednątrudność:przecieżChrystusbyłwcielony.Aleczy
byłpiękny?[15]EwangelianiewypowiedziałasięoJegozewnętrznej
postaci;natomiastopinieOjcówrozeszłysię.Jedni—odwołującsię
doPsalmu45—twierdzili,żebyłpiękny,innizaśpowołującsię
naprorokaIzajasza(52,14)twierdzili,żenimniebył.Klemens
zAleksandriipisał,że„Zbawicielprzekroczyłcałąludzkąnaturęijest
piękny”[16],inni,żeciałomiałdrobneiniedorodne.Przesłanką
pierwszychbyło,żeChrystusowiniemogłobraknąćżadnejzalety,
awięcipiękna,adrugich—żepięknoniejestnaprawdężadnązaletą
wporównaniuzmoralnymi.Spórbyłteologiczny,aledawałokazję
dorozważańestetycznych.Pierwszestanowiskowiązałosię
zoptymistycznympoglądem,żeświatmaterialnyjesttworemboskim
ipięknym,drugiezaś—zpoglądemdualistycznym,który
doskonałemuipięknemuświatuboskiemuprzeciwstawiłnędzny
ibrzydkiświatmaterialny.Aobasprzecznepoglądywydawałysię
wczesnymchrześcijanomrównieprzekonujące—iumysływahałysię
międzynimi.Wsztucewczesnochrześcijańskiejprzeważyłpierwszy
pogląd:wmyśljegonaścianachkatakumbprzedstawianoChrystusa
jakopięknegomłodzieńca.
6.ROZUMIENIESZTUKI.Stanumysłówwewczesnym
chrześcijaństwiebyłtaki,żeto,cobliskie,naoczne,przestałopociągać,
interesować,straciłoswąwagę,anawetswąrealność—narzecz
sprawdalekich,nadprzyrodzonych,niewidzialnych.Możnabyło
przypuszczać,przytakimstanieumysłów,żesztukipięknezanikną.
Niezanikły;alezmieniłycharakter.Dokonałasięwnichprzemiana
