Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Przejawygospodarkitowarowejnaziemiachpolskich
różnychwsiach,występowałytzw.osadysłużebne,wktórychwszyscymiesz-
29
kańcypoświęcalisięjednemuprzemysłowemuzajęciu.Spotykamyosady:cieśli,
grotników,koniarzy,świniarzy,owczarzy,kowali,łagiewników,piekarzy,praczy,
psiarów,rybitwów,strzelców,woźniców,zdunówiinne.WXI-XIIw.ludność
służebnąszacujesięnaok.10-20tys.gospodarstwchłopskich,zrodzinami
-ok.50-100tys.osób.Ludzieciczerpaliśrodkiutrzymaniazuprawydziedzicznych
gospodarstwrolnych,wykonujączajęciawyspecjalizowanenaużytekmonarchy
lubpanafeudalnego.
Ogromnąwiększośćrzemieślników,jakwynikazdokumentów,stanowilici,
którzymielinawsigospodarstwa(podstawęwłasnegoutrzymania).Rzemieślnicy
niesamodzielnigospodarczowystępowalibardzonielicznie.Naprzykładwgospo-
darstwietrzebnickimliczbasamodzielnych,tj.posiadającychwłasnegospodarstwa,
byłaprawie20-krotniewyższaniżliczbaniesamodzielnych,awięcbędącychna
utrzymaniudworufeudalnego.
Rzemieślnicyposiadającywłasnegospodarstwauiszczalipowinnościpodobnedo
zwykłychwłościańskich.Powinnościtebyłyjednakniższe,ponieważzobowiązano
ichdospecjalnychświadczeńrzeczowych.Zczasemstawalisięonirzemieślnikami
wiejskimiiwówczasoddawalipanuczęśćswejprodukcji,np.garncarzeskładali
daninęwpostacipewnejliczbygarnków,kołodzieje-kół,szewcy-butów.Pan
feudalnychętniebrałwformiedaninwyrobyrzemiosła,aletylkote,któremiały
zbyttargowy.
Właścicielefeudalni(świeccyiduchowni)bylizainteresowanirozwojemrze-
miosła,gdyżzaspokajałoonorosnącepotrzebydworu,atakżeumożliwiałosprze-
dażwyrobównarynku.Dziękipoparciufeudaładodużegoznaczeniadoszło:
kołodziejstwo,tokarstwo,garncarstwo,kowalstwo,szewstwoibudownictwo.
Dośćwysokipoziomosiągnęłowtymokresiegarncarstwo.Naczyniawyrabiano
głównienakolegarncarskim.Częstozdobionojeróżnymiwzorami.Garncarstwo
odegrałoznacznąrolęwprocesieumiastowieniapodgrodzi.
Powszechnieuprawianymrzemiosłembyłokowalstwo.Wyrobymiejskierepre-
zentowaływyższypoziomniżwiejskie.Wytwarzanom.in.siekiery,młoty,noże,
narzędziarolnicze.Dziełemówczesnychkowali,główniemiejskich,byłatakże
broń-miecze,czekany,toporybojowe,groty,oszczepyiinne.
WXIIw.okresswejświetnościprzeżywaszewstwo.Szewcywtedycałkowicie
wyodrębnilisięzogólnejmasyrolników,tworzącsamodzielnerzemiosło.Zaczęto
specjalizowaćsięwwykonywaniutrzewikówichodaków.Pojawiająsięteżwyroby
mającecharakterartystyczny.
W2poł.XIIw.wzmógłsięnaziemiachpolskichruchbudowlany.Książęta
dzielnicowi,wielcyfeudałowieduchowniiświeccyprzeznaczalirosnącypotencjał
inwestycyjnynacorazliczniejszefundacje.PalatynPiotrWłostowicufundował
conajmniej8kościołów.Największymosiągnięciemtegookresubyłybudowle
kamienne,wśródnichtrójnawowebazyliki,m.in.wGnieźnie,KrakowieiPoznaniu.
Obiektytewznoszonopodkierunkiemcudzoziemskicharchitektów,zudziałem
licznychrzemieślnikówmiejscowychipracyzastępówpoddanych.
