Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Przejawygospodarkitowarowejnaziemiachpolskich
WalkacechówzpatrycjatemprzybrałanajostrzejsząformęweWrocławiu.W1333r.
35
wybuchłotupowstanierzemieślników-tkaczy,którzypociągnęlizasobąbie-
dotęmiejską.DopowstańmiejskichdoszłorównieżwGdańsku(1361,1378)
iinnychmiastach.Walkaowspółrządywmieściekończyłasięnaogółprzegraną
pospólstwa.
Najtrudniejszewarunkibytowemiałynajniższe,pozbawioneobywatelstwamiej-
skiegogrupyludności,tzw.plebs.Tworzyłagoczeladź,uczniowieorazwszelkiego
rodzajuwyrobnicy.Bylioninajbardziejwyzyskiwanągrupąspołecznościwmieście.
Wrazzrozwojemrzemiosłazaznaczyłsiępostępwdziedzinieprodukcjigórni-
czej,któradostarczałamuniezbędnychsurowców.Główneznaczeniewproduk-
cjigórniczejmiałowydobyciesoli.WXIIIw.zaczętowydobywaćsólkamienną
wBochniiWieliczce,wkopalniachnależącychdopanującego,zwanychżupami.
Wzwiązkuzrosnącympopytemnawyrobyżelaznewrolnictwieirzemiośle
wzrastałowydobycierudyżelaznej.Pojawiająsięudoskonalonedymarkiprzeta-
piającewiększeilościrudy.Wkuźnicachnowegotypuzastosowanokołowodne
doporuszaniamłotów,apóźniejimiechów.
Wprodukcjimetalidużeznaczeniezyskałowydobycierudołowiano-srebrnych.
NajwiększekopalnietychrudznajdowałysięwOlkuszuiwChęcinach(odpoł.
XIIIw.).Wzrostwydobyciakruszcówszlachetnychwiązałsięzpostępemgospo-
darkitowarowej,wymagającejzwiększonegoobiegupieniężnego.
Upowszechnianiegospodarkiczynszowejspowodowałowzrostprodukcji
towarowejwsi.Bogacącysięwłaścicieleziemscystawalisięcorazczęstszymi
odbiorcamiprodukcjirzemiosłamiejskiego.Zkoleirentaopłacanawpieniądzu
zmuszałachłopówdosprzedażyczęściswejprodukcjiwmieście.Zauzyska-
neśrodkifinansowemoglionikupićnarzędziarolniczeiprzedmiotydomo-
wegoużytku.Zarazemrosnącypopytrozwijającychsięmiastnażywnośćoraz
surowcedlarzemiosła(drewno,smołę,wosk,skóry,wełnęiinne)byłczyn-
nikiemstymulującymrozwójtowarowegorolnictwa.Napostępgospodarkito-
warowejwomawianymokresiepoważnywpływwywarłapolitykaKazimierza
Wielkiego,któryusilniepopierałrozwójgospodarczykraju,zwłaszczamiast,
rzemiosłaihandlu.
Mimorozwojugospodarkitowarowejwznacznejczęścikraju,zwłaszczana
ŚląskuiwMałopolsce,napozostałychobszarachwiększośćgospodarstwchłop-
skichzachowałacechygospodarkinaturalnej,zaspokajającwewłasnymzakresie
swojepodstawowepotrzeby.
Wwymianietowarowejzasadniczeznaczenieodgrywałhandelwewnętrzny.
Przynosiłwprawdziemniejzyskuniżzagraniczny,alezdecydowanieprzeważał
podwzględemwielkościobrotówiudziałuwzaspokojeniupotrzebludności.
Głównymicentramihandlowymibyły:Kraków,Lwów,Gdańsk,Wrocław,Po-
znańiToruń.PrymwhandlulądowymwiodłyKrakówiLwów,awhandlumor-
skim-Gdańsk.
ZnaczeniehandloweKrakowazwiększyłosię,gdyw1poł.XIw.stałsięstolicą
państwa.NastępnymetapemwjegorozwojubyłosprowadzenieNiemcówinadanie
