Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Historyczneaspektyedukacjiiwychowania
fragmentyStaregoiNowego3Testamentu,międzyinnymiksięgimądroś-
ciowe,KsięgaPrzysłówiMądrośćSyracha4,orazfragmentyEwangelii.
WśredniowiecznejEuropieśrodowiskadworówmonarszychorazpanów
feudalnychkultywowaływypracowanyiprzekazywanyzpokoleniana
pokolenierytuałzachowań,którybyłopisywanywwierszowanychdziełach
dydaktycznych,podsumowującychinormatywizującychpraktykowany
kodeksobyczajowy5.
Dziejeeuropejskichmanier,aszczególniekulturystołu,możnaszczegó-
łowopoznaćzwielupodręczników,którezaczęłypojawiaćsięwXIIiXIII
stuleciu.Adresatamiowychpodręcznikówbyłyróżnegrupyspołeczne.
PrzykłademmożebyćutwórHugonaześw.WiktoraDeinstitutionenovitio-
rum—adresowanydokleryków6,zkoleipochodzącyzXIIIwiekubawarski
poradnikHofzucht7(Manierydworskie),któregoautorstwoprzypisywano
Tannhäuserowi,kierowanybyłdonieokrzesanychdworzan8.
Wwielupaństwachzachodnichpojawiałysiędziełkałacińskielubwję-
zykachnarodowychprzedstawiająceprzepisyucztowania9.WeWłoszech
powstałutwórBonvesinadelaRivypt.Cortesie(Dworność)orazłaciński
poematKtokolwiekjesteśnauczcie10.WNiemczech,obokwspomnianegoHof-
zucht,wielemiejscapoświęconozasadomucztowaniawutworzeTischzuf
(Ozachowaniusięprzystole).WAngliiJohnRussellwXVwiekuopisałoby-
czajbiesiadnywpoemacieBookofnurture(Księgabiesiadowania)11.
Należywspomnieć,żewśredniowieczuprzypominanomiędzyinnymi,
iż:„Bardzoniegrzeczniejesttrzymaćhełmnagłowie,usługującdamie.Jeśli
musiszposkrobaćsięwkark,zróbtogrzecznie,używszydotegokołnie-
rzapłaszcza.Nimsiądzieszsprawdź,czysiedzenieniejestzapaskudzone.
Jedząc,wspomninaubogich,Bógcitowynagrodzi”12.
3Ewangeliawedługśw.Łukasza14,7—11.
4WKsiędzeEklezjasty(MądrośćSyracha31,12—24,25—32)znajdujesięwielecen-
nychuwagdotyczącychucztowania:„Zająłeśmiejsceprzystolesutozastawionym?Nie
otwierajnadnimgardłaswojegoiniewołaj:Jakżewielenanim!Poto,coktośsobie
upatrzył,niewyciągajrękiiniepchajsięwrazznimdopółmiska.Jedz,coleżyprzed
tobą,jakczłowiek,niebądźżarłoczny,abyśniewzbudziłodrazy.Przypiciuwinanie
bądźzbytodważny,albowiemonozgubiłowielu.Nauczcieprzypiciunieróbwymó-
wekbliźniemu,aninieokazujmulekceważeniawjegowesołości;niemówmusłów
obelżywych,aniniedrażnigojakimśżądaniem”.
5T.Michałowska:Średniowiecze.Warszawa1995,s.529.
6N.Davies:Europa.Rozprawahistorykazhistorią.Kraków1999,s.379.
7Hof—dwór;Zucht—obyczajność,właściwezachowaniesię.
8N.Davies:Europa…,s.379.
9Ibidem,s.529—530.
10Ibidem.
11Ibidem,s.530.
12N.Elias:ÜberdenProzessderZivilisation,soziogenetischeundpsychogenetischeUnter-
suchungen.Bazylea1939.Zob.N.Davies:Europa…,s.381.
