Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Historyczneaspektyedukacjiiwychowania
docałości,takabycałapostać,wyraztwarzyiruchywyrażaływrodzoną
skromnośćiprawdziwąobyczajność”28.
„Książęhumanistów”wdekalogudotyczącymwłaściwegopostępowa-
niapodkreśla:„Niepysznisię,niepatrzzgórynainnych,bądźuprzejmy
dlatowarzyszybiedniejszychodsiebie,nikimniepogardzaj,niechtwój
językniebędzienikczemny”29.
WrozprawieOwczesnymrozpoczynaniukształceniachłopcówautorzachę-
cał,abydziecijużnakolanachmatkiuczyćdobregozachowania,higieny,
czytania,pisaniaiznajomościotaczającegoświata30.
ZasługąErazmajestporuszeniewielusprawdotyczącychkształcenia
młodegopokoleniawzakresiewychowania,szczególnierytuału31bie-
siadnego.WewzmiankowanychZasadachdobregowychowaniaautorpodał
wskazówkidotyczącezarównozasadnakryciastołu,jakiodpowiednich
formzachowaniapodczasspożywaniaposiłków.Zewzględunawalory
obyczajoweijęzykoweteksttenzasługujenaprzytoczenie:„Poprawej
stroniemastaćzawszekieliszek,połóżtamrównieżdobrzewyczyszczony
nożykstołowy.Polewejstronienależyumieścićchleb.Niektórzydworacy
zwyklirozłamanąwrękukromkęskubaćpalcami.Uważają,żetobardzo
wytworne.Tyzręcznienożykiemodkrawajkawałki.Wybieranietylkonie-
którychkawałkówciastaalbokrajaniezobustron,toszczytrozkapryszenia.
Wdawnychczasachobchodzonosięzchlebemjakzeświętością.Stąddo
dziśprzetrwałzwyczajcałowaniakromki,jeśliprzypadkiemupadnienazie-
mię.Ciągłewznoszenietoastów,wołanie»nazdrowie!«tozwyczajpiaków.
Oniprzystoleniegasząpragnienia,alepią,ponieważwpadlipoprostu
wnałóg.Takiepostępowaniekompromitujeczłowieka,ajeszczewdodatku
szkodzizdrowiu”32.
WśródróżnychsprawdotyczącychbiesiadowaniaErazmpodaje,jak
należyprzygotowaćsięnaucztę:„Siadajdoposiłkuczystoumyty.Porząd-
niewyczyśćpaznokcie.Usuństaranniewszelkibrud,bocięnazwąnie-
chlujem.Wcześniejteżidyskretniezałatwpotrzebynaturalne.Jeśliprzy-
padkiemmocnozaciągnąłeśpasa,rozluźniniecozapięcie.Nieprzystoi
zajmowaćsiętym,gdyjużzająłeśmiejscezastołem.Gdypolecąciprzez
28ErazmzRotterdamu:Wybórpism.Tłum.M.Cytowska,E.Jędrkiewicz,M.Mejor.
Wybór,wstępikomentarzeM.Cytowska.Wrocław—Warszawa—Kraków1992,s.264—
275.
29Ibidem.
30Historiawychowania.Red.Ł.Kurdybacha.T.1…,s.315.
31„Rytuał”(łac.ritualisobrzędowy)tozespółczynnościstanowiącychformę
zewnętrznąspołeczniedoniosłegoaktu,obrzędureliginego,uroczystościitp.;cere-
moniałlubksięgazawierającaprzepisynormująceodprawianieczynnościkultowych.
Zob.Słownikwyrazówobcych.Red.J.Tokarski…,s.639—660.
32ErazmzRotterdamu:Zasadydobregowychowania.Podręcznikdladzieci.W:Idem:
Wybórpism…,s.267.