Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jańskichprzedniewiernymi11.B.Paprockiwwierszowanymher-
barzuPanosza...nieskąpiłpochwałrycerzomkresowym,porów-
nującichzbohateramigreckimi,trojańskimiirzymskimi:„Owe
zacnekrainy,jużsięcieszcieztego,/Iżeścienarodziłyrycerstwa
takcnego”.Natemat„prawegorycerza”wypowiadałsięSz.Sta-
rowolskipowybuchupowstaniaChmielnickiego,kiedyBóg„wziął
głowę–królamądrego,atylkonogizostawiłdouciekania”;powi-
nienbyćsprawiedliwy,mężnyiniedopuszczaćdograbieżyigwał-
tów.Kilkanaścielatwcześniejautorstworzyłcałągalerięwojow-
nikówpolsko-litewsko-ruskich,przywołującdzielnychprzodków,
żebypobudzićwspółczesnychrodakówdoczynów,acudzoziemców
przekonać,żeSarmacimająwrodzonepredyspozycjedowojacz-
ki.Pisarzebarokowiutrwalalikultrycerzapolskiego,któryjak
siępałaszemzawinie–„wlezieMarowkątzeswymEneaszem”,
przyrównywaligodoHerkulesabrodzącego„koniempobrzuchwe
krwi”,gotowegopodporządkowaćwłasnyinteressprawompań-
stwowym.Podziwialijegokunsztwsztucewojennej,zaletyciała
iumysłu,wreszcieśmierćnapoluchwały.
Wśródrycerzykresowychbyliksiążęta,kniaziowie,hetmani
iwojewodowie,kasztelani,atamaniipułkownicy12.Wbitwiezho-
11A.Czahrowski,Threnyirzeczyrozmaite(1597);B.Paprocki,Panosza,to
jestwysławieniepanówipaniątziemruskichipodolskich,zmęstwa,zoby-
czajówizinnychsprawpoczciwych(1575);J.Jurkowski,ChorągiewWanda-
linowa(1607);Sz.Starowolski,Wojownicysarmaccy(1631,łac.),Prawyry-
cerz(1648).
12Por.np.:M.Szarzyński-Sęp,OStrusie,któryzabitnaRastawicyodTata-
rówrokuPańskiego1571(1601),OFrydruszu,którypodSokalemzabitodTa-
tarówrokuPańskiego1519(1601);J.Kochanowski,NagrobekStanisławowi
Strusowi(1584);M.Kobiernicki,ThrenyPanuJakubowiStrusowi,staroście
chmielnickiemuodrąktatarskichdlaojczyznyzginionemu,zżałościąnapisa-
nymi(1589);J.Bielski,PamiątkaPanuJakubowiStrusowi,starościechmiel-
nickiemu...niebezżalunapisana(1589),NagrobekHawryłowiHołubkowi
(1588);S.Grochowski,Hołubekdożołnierzów(1588);P.Gorczyn,Poean,to
jestwdzięcznepienieKamoenSarmackichnaszczęśliwezwrócenieJ.O.Pana
JMPSamuelaksiążęcianaKorcuKoreckiego...(1618);K.Poradowski,Żal
książątWiśniowieckiegoiKoreckiego.BitwaWołoska(1615);M.Paszkowski,
NadobnapieśńozacnymksiążęciuS.Koreckim(1644);J.Dobrocielski,Re-
lacjaprawdziwapogromupaństwapodBiałąCerkwiąr.1626dnia7oktobra
przezStefanaChmieleckiego(1626);Anonimy:PieśńoChmieleckim,Pieśń
nowaoChmieleckim,TrenośmierciWielmożnegoJmśćPanaStefanaChmie-
leckiego,wojewodykijowskiego(1632);F.Birkowski,StefanChmieleckialbo
NagrobekJaśnieWielmożnegoJegoMościPanawojewodykijowskiego,po-
bożnegorycerza...(1632).
34
