Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
spodaremwołoskim(1506)poleglidwajbraciaSzczęsnyiJerzy
Strusowie,pierwszywboju,drugiwniewoli.OStanisławieStru-
siezabitymprzezTatarównadRastawicąnapisałpieśńM.Sza-
rzyński-Sęp:wolałzginąćodstrzałpohańca,„niżtyłswójpoka-
zaćsprośnieoczomjego”,awkilkanaścielatpóźniejpodBaworo-
wempadłjegosynJakub.WynoszonozasługicałegoroduStrusów
wobronieOjczyzny–„jużtoszesnaściemogiłwpolustoi”.Wiel-
kąsławącieszyłsięródHerburtównaRusiCzerwonej:Fryderyk
chorążylwowskipoległpodSokalem,miałdużepoczuciehono-
ruipragnieniesławy,„umysłstatecznyiwcnotachgruntowny–
świętymrówny”.Nielękałsięśmierci,choćwahałsięi„targował
wsobie”przedwyjściemzsokalskiejtwierdzy,byzginąćizmyć
hańbępierwotnejucieczki.„Frydruszserdeczny”stałsięsymbo-
lemrycerzaprzedmurzachrześcijańskiego.
BohateremlicznychdumiepitafiówzostałG.Hołub(zwa-
nyHołubkiem),rotmistrzkrólewskipochodzącyzruskiejrodzi-
nyszlacheckiej.Odznaczyłsięwewszystkichkampaniachwojen-
nychBatoregojakodowódcarotyzłożonejzmołojcówkozackich
iTatarów,brałudziałwsłynnymkorpusieekspedycyjnymRa-
dziwiłła-Pioruna.Byłwzoremdonaśladowania:„Miłościącno-
typijany,/DrugisłowiańskiScevola,/Kozaksarmackiegopola”,
któregoszable,półhakiirusznicesiałypostrach.Krwinieżało-
wałrównieżkniaźS.Korecki,spolonizowanymagnatruski,słu-
żącywwojskukoronnympodŻółkiewskimiChodkiewiczem,gro-
miącyczambułytatarskie.Wgrudniu1611rokuprzedarłsięze
swymoddziałemzzaopatrzeniemdlazałogipolskiejoblężonejna
Kremlu.SławyprzysporzyłymukilkakrotneinterwencjenaWo-
łoszczyźnie–krajwołoski„już,jużuroniony,wróciłiwsadziłzno-
wudoKorony”.NaSasowymRogudostałsiędoniewoliturec-
kiej,zktórejzbiegł,bygotowaćkolejnąwojnępohańcom.Czczono
gowpieśniachpolskich,ruskichiserbskich,anawettureckich
–„płaczePodoleterazKoreckiego,rycerzacnego”.Podziwianoteż
chorążegobracławskiegoS.Chmieleckiegowalczącegoprzezcałe
życiezTataraminaUkrainieiPodolu,zwanego„biczembożym
dzikichhord”.Jegonazwiskiemmatkitatarskiestraszyłydzieci
naKrymie,aprzedwczesnaśmierćwywołałapowszechnyżalna
Kresach,podniósłsiętakwielkipłacz,żemógłprzebić„żelazne
nieba”.Nieumarłjednakżejakognusowie,sławajegonieprzemi-
nie,głosićjąbędądrzewa,rzekii„krwawewałyzbisurmańskich
trupów”.
Osobnągrupębohaterówtworząhetmanikresowi,którym
wojnyprzysporzyłyogromnegoautorytetuwpaństwie.Hetman
35
