Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dante
Alighieri
41
wersówdzieła,krążyłowrękopisachpoczynającodpołowy1317r.,z1319r.po-
chodziwiadomośćoczęścidrugiej–Czyśćcu(Purgatorio),aczęśćostatnia,Raj(Pa-
radiso)trafiładorąkczytelnikówbezpośredniopozgoniepoety.NazwęDkomedia”
dałcałościsamDante:zgodniezzasadamiśredniowiecznejretorykiprzysługiwała
onautworowi,którysmutnosięzaczyna,adobrzekończy.PrzymiotnikDboska”
dodalipełnipodziwupotomni;uświęciłgodopieroprzytoczonywyżejtytuł,któ-
rymopatrzonoweneckiewydaniepoematuz1555roku.
RóżnorodnesąźródłaBoskiejKomedii,którychprzeważniemożemysiętylko
domyślać.WpierwszymrzędziePismoświęte,awjakiejśmierzeprawdopodobnie
równieżwywodzącasięzniego,łacińskaliteraturamistyczno-ascetycznazachod-
nioeuropejskiegośredniowiecza,wktórejzadomowiłsięgatunekwizji,jakWizja
Wettyna(VisioVettini)NiemcaWalafridaStrabona(Ipoł.IXw.):tytułowyboha-
ter,zakonnikWettyn,przemierzawtymobszernympoemaciepiekło,czyścieciraj
podprzewodnictwemanioła,spotykającwielepostacihistorycznychisobiewspół-
czesnych.Niezwykłąpopularnośćzyskały:Żeglugaśw.Brendanaopatapióramnicha
Benedykta(NavigatioBrendani,koniecIXw.;szybkoprzełożonam.in.nastaro-
francuskiiprowansalski),opisującawędrówkędoraju,orazTractatusdepurgatorio
s.Patricii(Czyściecśw.Patryka,ok.1185;wersjafrancuskaniewielepóźniejsza)
angielskiegocystersaimieniemHenryzSaltrey.WkońcuXIIIw.pisalipowłosku
opiekle(DeBabiloniacivitateinfernali)iniebie(DeJerusalemcelesti)minorytaGia-
cominodaVeronaorazmediolańczykBonvesindelaRiva(Illibrodelletrescritture
–Księgatrojakiegopisma).DantemógłznaćtakżearabskąKsięgędrabiny–tłumaczo-
nąnałacinęinafrancuski,apodkoniecXIIIw.takżenawłoski(Illibrodellasca-
la)–ocudownejpodróżyMahometadoniebios.Znanimubylioczywiścieautorzy
starożytni,jakHoracyiOwidiusz,odktóregozapożyczyłwiadomościzzakresu
mitologii.NajwięcejzawdzięczajednakWergiliuszowi,azwłaszczaVIksiędzeje-
goEneidy,mówiącejozejściuEneaszadokrólestwapodziemi.Dodajmy,żeśre-
dniowiecznimalarzeczęstoprzedstawialimękipiekielneiszczęśliwośćwniebie,
skutecznieprzybliżająctętematykęrzeszomwiernych.
Wzłożonejstrukturzezawierającegodokładnie14233jedenastozgłoskowych
wersówpoematuzachowanajestdalekoposuniętasymetria.Jegotrzyczęści(canti-
che)składająsiękażdaz33pieśni(canti),którychsuma–powliczeniupierwszej
pieśniwstępnejwramachPiekła–wynosizatemsto.Ilośćwersówjestwewszyst-
kichczęściachprawierówna(Piekło–4720,Czyściec–4755,Raj–4758),chociaż
poszczególnepieśnimająniejednakowądługość(od115do160wersów);każda
canticakończysiętymsamymsłowemDgwiazdy”(stelle).ZastosowanaprzezDan-
tegowBoskiejKomediitercynatzw.wiązana(aba,bcb,cdc)jestukłademstroficz-
nymwyjątkowotrudnym,któryniewieluudałosięnaśladować(wPolsceuczynił
toLeopoldStaff).
Akcjapoematuwformiewizjijestściśleokreślonawczasie:trwaprzeztydzień,
od7kwietnia(WielkiCzwartek)1300roku–ogłoszonegoprzezpapieżajubileuszo-
wym,awięconiezwykłejwadzedlachrześcijan–do14kwietnia(czwartek
poWielkanocy).WpieśniwstępnejPiekłatrzydziestopięcioletniDante(Dwżycia
