Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Częśćpierwsza:Geneza
eklektycznegoizaliczeniedoniegoBauchauznajezapozbawioneracji
WłodzimierzGromiec66,który—zdajesię,słusznie—niemożesiępogo-
dzićzfaktem,żepróbawielostronnejinterpretacjikantyzmumabyć
określonamianemeklektyzmu.Dodaćponadtonależy,żeSzyszkowska
wswejklasyfikacjiwymienianazwiskaHansaVaihingerai[Johannesa
Wilhelma]HansaCorneliusa(1863—1947).
AndrzejPrzyłębskipotwierdza,żeklasyfikacjaautorstwaMariiSzysz-
kowskiejjestnajobszerniejszawtymsensie,żenobejmujeprawdopodob-
niewszystkieteodmianyneokantyzmu,którepojawiłysięwokresie
1860—1915,awięcwczasie,gdyzdominowałonżycieakademickie"67.
Samjednakżetwierdzi,żemożna—przyjąwszyzakryteriumrozwójszero-
korozumianegoneokantyzmu—wyróżnićtrzyjegookresy.Pierwszyto
okreszastosowaniaodkrytychprzezfizjologówtwierdzeńdoopracowania
teoriipoznania(neokantyzmfizjologiczny).Drugiprzypada,jegozdaniem,
nalata1870—1890iwiążesięzzainteresowaniemcałymdorobkiemKan-
ta,aniefragmentamijegoteorii.Trzecizaświążesięzbudowaniemsyste-
mówfilozoficznych,przypełnejświadomościróżnicdzielącychneokanty-
stów.Przyłębskitwierdzi,żewtrzecimokresiewyodrębniasięszkoła
marburska,szkołabadeńskainurtrealistycznyAloisaRiehla68.Aledo
okresudrugiegozaliczaHermannaCohena,wgruncierzeczytwórcę
szkołymarburskiej.Jesttojednakusprawiedliwionepodwarunkiem,że
uwzględnisięewolucjępoglądówsamegoCohena.Wpóźniejszejbowiem
faziebudujeonsystemfilozofiiopartynaniektórychwątkachmyśliKanta.
Ogromkierunków,możliwychinterpretacjimyśliKanta,jakimcharak-
teryzujesięneokantyzm,sprawiatrudnościzustaleniemtego,cowspól-
ne,itego,codzieliwszystkich,którzywjakimśstopniunawiązywalido
myślicielazKrólewca69.Zatemsamowyróżnienieneokantyzmuewene-
mentemniejest.Wymagaprecyzacji.Historiadowiodła,żespośród
wszystkichnurtów,któremożnawyróżnićwneokantyzmie,naszcze-
gólnąuwagęzasługujądwa:szkołabadeńskaiszkołamarburska.Takteż
piszeoneokantyzmieJanLegowicz:n[...]rozpoczętoszerokozakrojone
studianadfilozofiąKanta,prowadzonewróżnychośrodkach.Najważniej-
szeznichsądwa,znanepodnazwąszkołymarburskiejiszkołybadeń-
66Zob.W.Gromiec:ImmanuelKant:Historiozofiaimyślpolitycznaasche-
matyinterpretacyjne.W:DziedzictwoKanta.MateriałyzsesjiKantowskiej.Red.
J.Garewicz.Warszawa1976,s.90,przypis.
67A.Przyłębski:EmilaLaskalogikafilozofii.Poznań1990,s.9.Problem,czy
rzeczywiścieramyczasoweneokantyzmusątakie,będzieprzedmiotemdyskusji.
68Por.ibidem,s.9—10.
69ZwracanatouwagęWolfgangStegmüller,którywfilozofiiwspółczesnejupatruje
trojakiejreakcjinaKanta.Zob.W.Stegmüller:HauptströmungenderGegenwarts-
philosophie.EinekritischeEinführung.Bd.1.Stuttgart1978,s.XXVIII—XXIX.
