Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.PrzeciwnicyHegla
właśnieWolfgangJosefGrundl(ur.1958),którymówion»psychologi-
zmie«Friesa"83,używająccudzysłowuipodkreślając,żewprawdzieFries
znanyjestjakonajbardziejznaczącyreprezentantpsychologizmu,ale
nw»HandbuchderpsychischenAnthropologie«stosunekpsychologiido
metafizykiodgrywajedyniepodrzędnąrolę"84.Rzeczywiście,wprzy-
wołanejprzezGrundlaksiążce85stosunektennieodgrywanadrzędnej
roli,przyczymFriesdokonujeutożsamieniaantropologiipsychicznej
zpsychologią86.Niemniejjednakwartowskazać,żeFriesjestautorem
bardzoskomplikowanychpodziałówwramachantropologii,wprowadza
wieleszczegółowychsposobówrozumieniapsychologiiimetafizyki,co
ewentualniemożeowocowaćniezrozumieniemjegointencji.
SamFriesmówibardzoczęstooznaczeniupsychologiidlaKanta,
kładąctymsamymmocnepodwalinypodinterpretowaniejegofilozofii
wduchupsychologizmu.Jużwprzedmowiedopierwszegowydania
NeueKritikderVernunftpodkreśla,żenKantprzezswepoznanietrans-
cendentalnemiałnamyśliwłaściwiepoznaniepsychologiczne,albole-
piej:antropologiczne"87.Dalejzaśstwierdza:nKantpopełniłjednakwielki
błąd,żepoznanietranscendentalneuznawałzarodzajpoznaniaapriori,
amianowiciepoznaniafilozoficznego,iniedoceniłjegoempirycznej,psy-
chologicznejnatury"88.StanowiskoswepodtrzymałFrieswdrugimwy-
daniudzieła,którenositytułNeueoderanthropologischeKritikder
Vernunft89.StanowiskoFriesapotwierdzaMichelet,pisząc:nFrieschce
uwyraźnićsubiektywno-empiryczną,antropologicznąistotępoznania
transcendentalnego"90.Micheletżywiprzekonanie,żejesttofilozoficzna
antropologia,anwszelkipostępwfilozofiipoleganabadaniuwładzpo-
znawczych"91.SamFriesnatomiastjestprzekonanyiprzekonanietopo-
wtarzawewprowadzeniudodrugiegowydania,że—jakstwierdzaRudolf
Eisler(1873—1926)—npodstawącałejfilozofiimusibyćpsychologia,że
57
83W.J.Grundl:DiepsychischeAnthropologievonJakobFriedrichFries1eine
historisch-systematischeDiskussionzurPhilosophiedesGeistes.Würzburg2006,
s.84—86.
84Ibidem,s.85.
85J.F.Fries:HandbuchderpsychischenAnthropologieoderderLehrevonder
NaturdesmenschlichenGeisten.Bd.1—2.Jena1820—1821.
86Ibidem,Bd.1,s.2.
87J.F.Fries:NeueKritikderVernunft.Bd.1...,s.XXXV—XXXVI.
88Ibidem,s.XXXVI.
89J.F.Fries:NeueoderanthropologischeKritikderVernunft.3Bde.Heidel-
berg1828—1831.
90K.L.Michelet:GeschichtederletztenSystemederPhilosophieimDeutsch-
landvonKantbisHegel.ErsterTheil.Berlin1837,s.413.
91Ibidem,s.413—414.
