Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiapaństwbałtyckich
Pojęcie„językibałtyckie”ukułw1845rokuniemieckijęzykoznawca
G.H.F
.Nesselmann,prowadzącynauniwersyteciewKrólewcu(Königsberg)
badanianadwymarłymjęzykiempruskim4.Podobniejaksłowiańskie,ger-
mańskieiromańskie,należądorodzinyjęzykówindoeuropejskich.Łotysze
iLitwinimówiąjęzykamibałtyckimi,aleestońskijestjęzykiemugrofińskim,
najbliższymfińskiemu.Zpunktuwidzeniajęzykoznawstwalitewskiiłotewski
bliższesąwiększościjęzykóweuropejskich(takichjakangielskiifrancuski)
niżsąsiadującemuznimiestońskiemu.Jeślijednakprzeanalizujemywzorce
kulturowe,pojawinamsięinnyobraz:wnastępstwiewielowiekowych
wspólnychinstytucjipodrządaminiemieckichelitŁotyszeiEstończycy
ogromniesiędosiebieupodobnili.DokońcaXIXwiekuLitwiniwięcejmieli
wspólnegozPolakaminiżzŁotyszami.
Określenie„bałtycki”zmieniałozczasemswojeznaczenie.Napoczątku
XIIwiekusłowo„Bałt”nieodnosiłosiędordzennegoEstończyka,Łotysza
czyLitwina.ZostałoświadomiewprowadzonedoużyciawpołowieXIXwie-
ku,jakopojęciesłużącesamoidentyfikacjiniemieckichelitrządzących
wtrzechrosyjskichguberniach:Estlandii,LiwlandiiiKurlandii,nazywanych
łącznie„Ostseeprovinzen”ImperiumRosyjskiego.W1918rokubałtyckim
Niemcomnieomalsięudałozjednoczyćtetrzyguberniewksięstwo
bałtyckiepodrządamicesarzaNiemiec.Nazwa„państwabałtyckie”weszła
dojęzykadopieropoIwojnieświatowej,byłazresztądośćpłynnaiodczasu
doczasuobejmowałateżinnepaństwapowstałepoupadkucarskiejRosji.
Finlandia,częstozaliczanadogrupybałtyckiej,poszłajednakpoIIwojnie
światowejwinnymkierunkuizdołałazmienićmarkęna„państwonor-
dyckie”
.Litwa,ŁotwaiEstonia,jakorepublikiZSRS,nazywanebyływpo-
tocznymjęzykurosyjskim„Pribałtiką”
.Ichwspólnątożsamośćumocniły
podobnedoświadczeniazczasówsowieckichibliskawspółpracawokresie
wybijaniasięnaniepodległość.Szerzejpojmowanatożsamośćcałegore-
gionu-wszystkichpaństwnadbałtyckich-zaczęłasięformowaćpo
zakończeniuzimnejwojny;zapowiadałojąjużpowołaniew1992rokuRady
PaństwMorzaBałtyckiego,azdecydowaniewzmocniłotenprocesroz-
szerzeniew2004rokuUniiEuropejskiej,wktórejznalazłysięwszystkie,
zwyjątkiemRosji,państwależącenadBałtykiem.
Książkakoncentrujesięprzedewszystkimnahistoriipolitycznej,
zwłaszczanaczasachnowożytnych.Starałemsiępowściągnąćnaturalną
tendencjędoanalizowaniawydarzeńzestońskiegopunktuwidzenia
ipoświęcićtylesamomiejscakażdemuztrzechpaństw.Napisaniejednej
4Z.Zinkevièiusiin.,WhereWeComeFrom:TheOriginoftheLithuanianPeople,
wyd.2,Moksloirenciklopediju
‚leidybosinstitutas,Vilnius2006,s.27.
xiv
