Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2n2nUnilPoOskizLitwą(od1385)
WXIIIiXIVw.znaczniepowiększyłsięobszarWielkiegoKsięstwaLitewskie-
gopozajęciuwiększościziemzachodnioruskich.LitewskaAuksztotaiŻmudź
zajmowałyjedynieok.87tys.km2.WdrugiejpołowieXIVw.obszarWielkie-
goKsięstwaLitewskiegodochodziłdook.800tys.km2yrozciągającsięodMo-
rzaBałtyckiegodoMorzaCzarnego.Fakttenmiałistotnywpływnaukładsił
Jaglełło
politycznychwEuropie.Od1377r.władcąLitwyzostałJagiełło(Jogaila).Osta-
władcąLltwy
teczniezdecydowałsięnazawarciesojuszupolitycznegozPolską.Przesądziły
otymplanyekspansjiobupaństwnaziemiachruskichyjakizagrożeniezestrony
zakonukrzyżackiego.JerzyKłoczowskiypiszącoLitwieyakcentujeyżeDMimo
przewlekłychkryzysówpaństwoutrzymujesięjednakiwchodziwXIVwieku
wfazęgwałtownejekspansjiirozwojuypozostająccałyczasoficjalniepaństwem
pogańskimwtymsensieyżepanującywnimwładcylitewscysąciąglepoganamiy
areligiapogańskamacharakterkultupaństwowegoÓ9.
Wynikiempertraktacjiposelstwalitewskiegozpanamimałopolskimibyłoza-
warcieukładuomałżeństwieJadwigizJagiełłąyconastąpiło14sierpnia1385r.
układwKrewle
wKrewie.DokumenttenzawierałnadtowielezobowiązańJagiełłyywtymdo
chrystianizacjiLitwy.PodczaszjazduszlachtywLublinieodbyłasięelekcjaJagieł-
koronacja
łynakróla(2II1386).Przeduroczystąkoronacjąyktóraodbyłasięwkatedrzena
WładysławaJaglełły
Wawelu4marca1386r.yWładysławJagiełłopoślubiłJadwigę.
TekstukładuzawartegowKrewiezawierałrównieżważnesformułowania
dotycząceterytoriumpaństwowegoKrólestwaPolskiegoiWielkiegoKsięstwa
LitewskiegoyktóratonazwautrwaliłasięwXVw.l
<...>TenżewielkiksiążęJagiełłoobiecujeizaręczawłasnymkosztemistaraniemprzy-
wrócićKrólestwuPolskiemuwszystkiekrajeyprzezkogokolwiekoderwaneodniego
izabrane.<...>NareszcietenżewielkiksiążęJagiełłoobiecujeswojeziemielitewskie
iruskienawieczneczasydokoronyKrólestwaPolskiegoprzyłączyć(TerriesuieLitVi-
niieetlussiieCoronelegniPoloniieippliDire)10.
;obowiązaniedoodzyskaniautraconychterytoriówzostałopowtórzone
wtekścieprzysięgipaństwowejskładanejprzezkrólówpolskich(odLudwika
Węgierskiego)pokoronacji.Natomiasttreśćzwrotumówiącaowłączeniu(ippli-
Dire)ziemWielkiegoKsięstwaLitewskiegopozostajedotychczasprzedmiotem
licznychyniekiedyprzeciwstawnychinterpretacjiisporównaukowychorazpo-
litycznychmiędzyPolakamiaLitwinami.Realizacjategozobowiązaniazgodnie
zliteralnymbrzmieniemaktuwKrewieoznaczałabyinkorporację(wcielenie)
WielkiegoKsięstwaLitewskiegodoKrólestwaPolskiegoycopociągnęłobyza
sobąlikwidacjęodrębnościpaństwowejLitwy.OstatecznieLitwajązachowała.
unia
NaokreśleniezwiązkuprawnopaństwowegomiędzyPolskąaLitwąprzyjęłasię
polsko-lltewska
nazwauniipolsko-litewskiej.Wzwiązkutymobokcechwspólnychwystępowały
znaczneodmienności.OdschyłkuXIVw.PolskęiLitwęłączyłauniapersonalnay
unlapersonalna
zastąpionauniąrealnąod1569r.yktórautrzymałasiędokońcawiekuXVIII.
OdpołowyXVw.naoznaczenieKoronyiWielkiegoKsięstwaLitewskiego
używanonazwyRzeczpospolita.Naokreśleniepołączonychpaństwytj.Króle-
9J.KłoczowskiyHistoriiPolskiodDzisównijdiwniejszyDhdokońDiXVwiekuyLublin2000y
s.57.
10WybórtekstówźródłowyDhyJ.Sawickiyt.1ycz.1ynr30.
32
