Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Śląsk.WładysławIHermanpozostawiłsobieMazowszeyanadtowładałMało-
polską.Płockbyłwówczasośrodkiemstołecznympaństwa.Książęniezdecy-
dowałsięnaustanowienieksięciazwierzchniegoprzedśmiercią(4VI1102).
Wnastępstwietegoutrzymałysię(po1102)dwaniezależneksięstwarządzone
przez;bigniewaiBolesławaIII.Wieloletniewalkibratobójczetrwałydośmier-
przywrócenle
ci;bigniewa.WówczasBolesławIIIyzwanyKrzywoustymyprzywróciłw1112r.
jednośclpaństwa
jednośćpaństwa.Wwynikukolejnychkampaniizdołałodzyskaćzwierzchnictwo
nadcałymPomorzemyalezachodniaczęśćtejdzielnicyzachowałaodrębnośćy
dziękiutrzymaniusięprzywładzymiejscowejdynastii.Jednakżenazjeździe
wMerseburguw1135r.BolesławIIIzmuszonybyłzłożyćcesarzowiniemiec-
kiemuhołdlennyzPomorzawrazzzobowiązaniemdopłaceniatrybutuztego
terytoriumiRugii.Książępolskiuznałzwierzchnictwocesarzaniemieckiego
istałsięjegowasalem.Wchwilijegośmierci(28X1138)Polskabyłarozległym
terytorialniepaństwem.
podzlelność
Wmonarchiipiastowskiejstosowanopodzielnośćpaństwaprzezpanującego
państwa
narzeczswychsynów.Wzwiązkuztymukształtowałasięinstytucjapryncypa-
tu.Szerokizakresuprawnieńprincepsa(księciazwierzchniego)miałzapewnić
utrzymaniejednościpaństwowej.WPolsceyzwłaszczaoddrugiejpołowyXIw.y
występowałstanwielowładztwacechującysięistnieniemodrębnychdzielnicy
wktórychpanowaliksiążętaztejsamejdynastii.Charakterystyczneyżepodziały
teysprzed1138r.yniemiałytrwałegocharakteru.OsobistedoświadczeniaBo-
lesławaIIIKrzywoustegozwalkoprzywróceniejednościpaństwawpłynęłyna
kształtregulacjiustalonejw1138r.
podzlały
OdXIw.kształtowałsiętrójstopniowyzasadniczypodziałterytorialnypań-
terytorialne
stwapolskiegonaprowincjeyokręgigrodoweiopola.Naczeleprowincjistałna-
czelnik(namiestnikyzwierzchnik).;nanesąnastępująceprowincjelmazowieckay
śląskaywielkopolskaykrakowskaysandomierskaikalisko-łęczyckayobokktórych
wymieniasięjeszczeprowincjekujawskąipomorską.
;apanowaniaBolesława
IIIKrzywoustegonaterenachpogranicznychÎnawzórniemieckiÎzaczęto
tworzyćmarchie.
;nanesąmarchielgłogowskaygdańskaizapewnelubuska.
Niższąjednostkązasadniczegopodziałuterytorialnegobyłyokręgigrodoweyna
czelektórychstalipanowiegrodowi.Ostatniowskazujesięnatoyabyodróżniać
okręgigrodoweodkasztelanii.Najniższąjednostkąpodziałuterytorialnegobyło
opoleywobrębiektóregoznajdowałosięodkilkudokilkunastuwsi.
1n2nRozbiciedzieOnicoweidążenilintegrlcyjne
w;,,,wn
Nadalniewyjaśnionepozostająważneokolicznościdojściadoskutkuaktutrady-
-cyjnienazwanegotestamentemBolesławaKrzywoustego.Dokumenttenyzwany
statutz1138ri
teżustawąsukcesyjnąyustalałzasadynastępstwatronupo1138r.ycoskłaniado
uznaniagozastatutyktóryjestaktemprawastanowionegoyregulującegopodsta-
wyustrojupaństwa.Celemwystawionegodokumentuyobowiązującegood1138
r.ybyłoutrzymaniejednościpaństwanależącegododynastiipiastowskiej.Realiza-
senlorat
cjętegozamierzeniamiałazapewnićzasadasenioratuypolegającanasprawowa-
niuwładzyprzeznajstarszegoksięciaspośródsynówBolesławaIIIKrzywoustego.
Stawałsięonksięciemzwierzchnim(princepsem)ouprzywilejowanejpozycjidzię-
pryncypat
kiprzekazaniumudzielnicypryncypackiej(senioralnej).Wiązałysięztymszerokie
24
