Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naWęgrzech.BezpośrednioprzedbitwąpodMohácsem
podczassejmuwHatvanśredniaszlachtawystawiłaswojego
kandydataIstvánaWerbőczyego—palatyna(sprawowałten
urządwlatach1525–1526)2.Władzakrólewskaznacznie
osłabławokresiepanowaniaLudwikaII(1516–1526),następcy
Władysława.Królobejmowałtronwwieku10lat.Skarbświecił
pustkami,aczołowipolitycydążylitylkodozdobycianadań
inowychposiadłości,którekróloddawałpodzastaw.Oupadku
obyczajówidewaluacjiwieluwartościdonosiliposłowie
dworówzachodnichwBudzie.Posełpapieskipisał:„Nawetjeśli
zacenętrzechforintówmożnabyłobyocalićkraj,nie
znalazłobysię[naWęgrzech—przyp.T.K.]nawettrzechludzi,
którzybylibywstanieponieśćtakąofiarę”.Królowibrakowało
pieniędzynautrzymaniezamkówkresowych,aw1521roku
TurcyzajęliBelgrad—określanyjako„bramadoWęgier”.
2PoWerbőczym,IstvánBatorydoswojejśmierciw1530rokubyłpalatynem
KrólestwaWęgier.JegożonąbyłaZofia,księznamazowiecka.Palatynzmarł
w1530rokuwDévény(dziś.Devín).
Latem1526rokuarmiatureckawsile80tys.ludziuderzyła
naWęgry.Królniemógłtymrazemliczyćnachłopów.Udało
sięzebraćjedynie26tys.rycerstwa—główniezzagranicy.
Bitwarozegrałasię28sierpnia1526rokuwokolicachmiasta
Mohács.Trwaładwiegodziny,podczasktórychartyleria
tureckarozgromiłasiłymadziarskie.Przegranabitwaz1526
rokuoznaczałakresśredniowiecznegopaństwawęgierskiego,
bowiemzginąłwniejkwiatmadziarskiegorycerstwa.Wbitwie
WęgrystraciłytakżekrólaLudwika,arcybiskupaEsztergomu
(wjęzykupolskim:Ostrzychom)i6biskupów,prawie
30największycharystokratóworaz14tysięcystanu
rycerskiegoorazjedenznajzdolniejszychwodzówtamtych
czasówbiskupKalocsyPálTomori.Rozpocząłsięokres
destabilizacjiwładzyorazupadkuwładzcentralnychtrwający
kilkastuleci.
Wwęgierskiejhistoriografiiistniejeprzekonanie,żeprzez
czterystuleciapobitwiepodMohácsemkrajbyłtargany
konfliktamiinadługostraciłniepodległość.Wpełniodzyskał
jądopierow1918roku.Pomiędzy1526a1918rokiemdoszło
nietylkodopodziałuiokupacjikraju,aleteżdokilku
porozumieńiugódpomiędzydworemhabsburskimawęgierską
szlachtą(najbardziejznanabyłaugodaz1867roku).
Najważniejszymiugodamipo1526rokubyłyporozumienia
z1608,1681,1711,1790rokuorazwspomnianaugoda
austriacko-węgierskaz1867roku.3
3G.Pálffy,
Ahosszú17.századújmegvilágitásában—akiegyzések
