Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
eskompromisszumokévszázada?
[w:]
KompromisszumokaKözépEurópai
politikaikulturában
,podred.A.Gerő,Budapest2014,s.12–14.
WyprawySulejmananaWęgry(1529–
1532).Habsburgowiedochodziliswoichprawdotronu
wBudzieodwołującsiędozawartegowWiedniuwlipcu1515
rokuukładupolitycznegopomiędzyHabsburgami
iJagiellonami.Małżeństwazawartepomiędzydynastamitych
rodówpanującychumożliwiłyHabsburgompoklęscepod
MohácsemzdobycietronuwPradzeiwBudzie.Szlachta
węgierskapodzieliłasiępośmiercikrólazdynastiiJagiellonów
nadwaobozy.JedenznichwybrałnakrólaFerdynanda
Habsburga(wPozsony[dziś.Bratysława]wdniu17grudnia
1526r.).Drugiobóz,tzw.narodowywdniu10listopada1526
rokuwybrałJanaZapolyęnakrólaWęgierwSzékesfehérvárze.
Rok1527rokuupłynąłpodznakiemzmagańdwóchwładców
zakończonychdwomaklęskamiZapolyipodTokajemipotem
wokolicachKoszyc.NastępnieZapolyaszukałschronienia
wPolsce,gdziepoznałbrataJerzegoMartinuzziego,swojego
późniejszegodoradcęwkwestiachpolitycznych.Tymczasem
FerdynandowiHabsburgowiudałosięwielkimwysiłkiemzebrać
nowąarmię,poczęścidziękiwsparciucesarzaKarola
V,cesarzaNiemiec,którywówczasbyłzajętywojnami
religijnymiwRzeszy.Zapolyazdającsobiesprawę,żenie
będziesamwstanieprzeciwstawićsięHabsburgom,wyciągnął
rękędoTurków.Sułtanzradościąprzyjąłinicjatywę
porozumieniasięzZapolyąipodkoniecsierpnia1529roku
spotkałsięznimwokolicachMohácsa(Zapolyamiałnawet
pocałowaćrękęsułtanaiprzysiącmuwierność).Poowym
spotkaniuwojskatureckieposuwałysięwzdłużDunaju
iwewrześniu1529rokuobległyWiedeń.Szczęśliwym
zrządzeniemlosuwtymżerokuzimarozpoczęłasiębardzo
wcześnieiTurcy—nieprzywyklidotakiegoklimatu—byli
zmuszenisięwycofać.MimofiaskawyprawynaWiedeń,Turcy
odnieślinaWęgrzechdużysukces.Udałosięimposadzić
natroniewBudziewojewodęsiedmiogrodzkiegoJánosa(Jana)
Zapolyę.Abyjednakniepowstawałynaprzyszłośćnowe
nieporozumienia,obokkrólaJanazasiadłtureckirezydent
AloiseGritti,kontrolującypolitykęMadziarówiwpływy
dotureckiegoskarbu.Zapolyapowierzyłmuwielestanowisk
państwowych(wlatach1530–1534piastowałstanowisko
regenta).Innagrupamagnatów,skupionawokółwdowy
poLudwikuMarii,wybrałanakrólaFerdynandaHabsburga.
Elekcjatastałasiękamieniemwęgielnympolitykiwschodniej
