Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dlaprzykładu,wdialoguLizysPlatonstwierdza,żeten,ktostaniesięmądry,nie
jestjużfilozofem,ponieważwprzypadkufilozofazakładasię,żejestnatylewie-
dzącyidobry,stalepamiętaoswojejniewiedzy(wodróżnieniuodgłupca,który
oniejniewie),jednocześniejestnatyleniewiedzącyizły,żeniewiewszystkiego
(wodróżnieniuodwiedzyboskiejczyabsolutniedoskonałej)6.Podobniewdialogu
FaidrosPlatonbezpośrednioprzestrzegaprzednazywaniemjakiegośczłowieka
mądrym(σοφός),ponieważokreślenietojestodpowiedniewyłączniedlasamego
boga.Człowiekdążącydoosiągnięciamaksymalnejmądrości(którajednaknigdy
niebędzieabsolutna)powinienbyćraczejnazywanymiłującymmądrość,czylifilo-
zofem7.Powódtakiegoterminologicznegorozróżnieniamiędzyboskąwiedząadą-
żeniem,bysiędoniejprzybliżyć(czylifilozofią)obrazowowyjaśnianp.wdialogu
Parmenides,którypostulujezasadniczerozróżnieniemiędzyboskimpoznaniem
aludzkimwrażeniem,którestarasięzbliżyćdoprawdy8.
WśrodowiskuAkademiiPlatońskiejzapewneniezdziwifakt,żeowemuwyob-
rażeniufilozofabardzodobrzeodpowiadałPitagoras9.Wiadomościnatematoso-
byPitagorasa,wyjątkowościjegonauk,specyfikijegożyciaipostępowania,które
krążyłyjużwczasachantycznych,podwielomawzględamiprezentująobraztakie-
gowłaśniefilozofa,któryzewszystkichsiłstarasięosiągnąćnajwyższemożliwe,
mimożejedynieludzkie,poznanie.Natomiastswojądoskonałościątakbardzo
przewyższainnychadeptówwiedzy,żeostateczniejemuprzypisanezostajeboskie
pochodzenie10,zaśjegożyciowądrogęnaznaczającudownezdarzenia11,będące
efektemniemalnadludzkiejdoskonałościinadzwyczajnychzdolnościPitagorasa12.
Pitagorasstałsięjakgdybyuosobieniemfilozofii,ajednocześniejejpraktykija-
koczegośistotnego,podstawowego,transcendentalnego,czegośprzekraczające-
gozwykłąludzkąrzeczywistość.Podejmującwysiłekchoćbyczęściowegoodsło-
nięciarąbkanajbardziejabstrakcyjnychinajbardziejznaczącychtajemnic,zatraca
sięmożliwośćrozumieniafilozofiijakojakiejkolwiekformyrozrywkiczyzabawy13.
Dlategoteż,jaktwierdząjegopóźniejsibiografowie,PorfiriuszzTyruiJamblich
zChalkis,duszaPitagorasabyławciążniezmiennanigdyniewyrażałradościczy
smutku,niktnigdyniewidział,bypłakałlubsięśmiał,doczegorównieżzachęcał
uczniówswojejszkołyfilozoficznej14.
———
———
6Platón,Lys.218a-b.
7Idem,Phaedr.278d.
8Idem,Parm.134c-e.
9Por.np.J.Patočka,Nejstaršířeckáfilosofie.Přednáškyzantickéfilosofie,Praha1996,s.12-16.
10Por.np.Porphyrius,VitaPyth.2;Iamblichos,VitaPyth.2,4-9lubDíogenésLaertios,VitaeVIII,1,4-5.
11Zob.np.Porphyrius,VitaPyth.3-28.
12Np.wodróżnieniuodwiększościludzimiałponoćzłoteudoswegorodzajusymboldoskonałości
iwzniosłejniezwykłości.Por.np.DíogenésLaertios,VitaeVIII,1,11.
13Nieoznaczatorzeczjasna,żeinneinformacjeoPitagorasieniemówiąojegobardzopraktycz-
nychdziałaniach,którepozwalajązinterpretowaćcharaktertegofilozofaijegotwierdzenia
zgołainaczej.Jakoprzykładmożnapodaćjegopraktycznezainteresowaniesportem,azatem
zabawą!
14Zob.Porphyrius,VitaPyth.35lubIamblichos,VitaPyth.31,196.
37