Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wmyśltakiejanalogiimożnarozumiećfilozofięjakocośprawdziwego,rzeczy-
wistego,tzn.jakocoś,comazasadniczeznaczenie,ponieważdążeniafilozoficzne
(studia,edukacja)prowadządopryncypalnychinajbardziejistotnychuwag,co
oznacza,żetoniemiejscenazabawę,niematuczegoszukaćanirozrywka,ani
śmiech.
PrzynajmniejodczasówArystotelesa15zapierwszegofilozofazazwyczajuważany
jestTaleszMiletu,októrympowiadasięm.in.,żeswojefilozofowanie(φιλοσοφήσας)
rozpocząłwEgipcie16imożnatouznaćzapoczątek(nietylko)jońskiej(milezyjskiej)
tradycjifilozoficznej17.Oowym„filozofieprzyrody”(φυσικòςφιλóσοφος),któryponoć
międzyinnymipotrafiłprzepowiedziećzaćmieniaSłońca18,uDiogenesaLaertiosa
zachowałasięjednazabawnaopowieść.ZgodniezniąTalespewnegowieczoru
wyruszyłzjakąśstaruszkąobserwowaćgwiaździsteniebo,przestałnatomiastob-
serwowaćświatwokółsiebieinieuniknąłsromotnegoupadku.Jegoprzewodnicz-
kaniepotrafiłapominąćmilczeniemupadkufilozofaiuraczyłależącegouszczypli-
uwagą,żeTalesjestwielcenaiwnymyśląc,żezrozumie,codziejesięnaniebie,
skoroniepotrafipojąćnawettego,coznajdujesiępodjegonogami19.
Niebezznaczeniajestfakt,żewłaśnietenuczony,odktóregomożnawywodzić
pochodzeniesamegofilozofowania,podczaspróbypoznaniaprawniebieskichpo-
kazanyjestjakoktośśmiechuwartnawetdla„zwykłej”staruszki.Filozofiabowiem
odpoczątkuzawierawsobieobokobrazusamejsiebiejakoczegośzasadniczego,
godnegoszacunkupoważnegomiłośnikamądrości(filozofa)takżewłasną,iro-
niczną,ośmieszającąiwątpiącą,interpretacjęsiebiesamej20.Filozofianiejestjedy-
nieczymś,coniepotrafiznieśćaniśmiechu,aniradości,aniżadnejmotywacjidu-
chowej(jakmiałotomiejscewprzypadkuopisuosobowościPitagorasaipróby
przekazaniajegoniemalboskiejniezłomnościswoimuczniom),alejednocześnie
jestczymś,copotrafistroićżartyzsiebiesamej,corozumie,żepragnieniepozna-
niamusiczłowiekajednocześniebawićisprawiaćmuradość.
Iowaradośćjestczymś,copowinnobyćobecnewnaszymżyciucodziennym,
wktórymjesteśmyzmuszenidociągłegograniaróżnychróligier.Właśniecharak-
terTalesa,jakpodajeArystoteles,jestdoskonałymdowodemnato,jakwfilozofii
przeplatasięabstrakcjazkonkretem.Zinnejhistoriionajstarszymmilezyjskimfilo-
zofiedowiemysiębowiem,żekiedyzarzuconomubezużytecznośćfilozofiidla
praktykiżyciacodziennego,potrafiłnatychmiastwykorzystaćswojąwiedzęteore-
tycznąwpraktyceiszybkozbiłwielkąfortunę21.Dlafilozofaoddawaniesięgrom
(tuwkontekścieekonomicznym)jestzupełnienaturalne,ponieważpotrafionroz-
poznaćregułyizasadyrządząceposzczególnymigrami.
———
———
15Zob.np.Aristotéles,Met.I,3,983b.
16DK11A11/5(=Aëtius,Plac.I,3).
17DíogenésLaertios,VitaeI,13-14.
18DK11A2.
19DíogenésLaertios,VitaeI,1,34.
20Por.np.H.Blumenberg,DasLachenderThrakerin:EineUrgeschichtederTheorie,Frankfurta.M.1987.
21Aristotelés,Pol.I,11,1259a(=DK11A10).
38