Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
powitania,pożegnania,podziękowania,przeprosinyiinne.Problematykagrzeczności
językowejtraktowanajestprzezautorazjednejstronybardzoszeroko,gdyżobejmuje,
podobniejakwtomiePolskaetykietajęzykowa,wszelkiekonwencjonalnewyrażenia
dającesięwartościowaćpozytywniejakotypzachowaniatowarzyskiego,zdrugiej
stronyjednaknieuwzględniawcaleopozycjigrzecznychipoufałychformgramatycz-
nychwnichzawartychaniteżnieklasyfikujeformułgrzecznościowychztegopunktu
widzenia,choćtakahonoryfikatywnaklasyfikacjabyłabytubardzoprzydatna.Jako
takipozytywnieoceniającyprzymiotnikdefinicyjnyprzyjmujeK.Ożógwyraz
kulturalny,awjegoujęciuzwrotgrzecznościowytotakiewypowiedzenie,które
wsposóbprzewidywalnyrealizujeokreślonymodelkulturalnegozachowania.Należy
zwrócićuwagęnato,żebardzodyskusyjnesązawartewpracypróbysemantycznej
definicjitakiegoszczególnegotypuwyrażeńjęzyka,gdyżjaktowidaćwdefinicji
aktugrzecznościK.Ożoga,przytoczonymwyżejzaM.Marcjanik,niezwykletrudno
uznaćpojęciegrzecznościzanierozkładalnyelementstrukturysemantycznej.Wtakim
raziebowiempodstawowymkryteriumznaczeniowymbyłabyjedynieobecność
wstrukturzeznaczeniowejelementuopozytywnejwartościoceniającej.Wodróżnieniu
odinnychautorówpodkreślateżK.Ożógpsychologiczno-społeczneuwarunkowania
zjawiskagrzecznościjęzykowej.Wpracytejwidaćteżwyraźnie,jaktrudnym
zadaniemjestsemantycznaeksplikacjaposzczególnychformułgrzecznościowych,
zwłaszczatam,gdzieichpierwotnamotywacjasemantycznauległazanikowi,jakma
tomiejscewwypadkuzwrotupowitalno-pożegnalnegoCześć!Jaksięwydaje,dla
tegotypuwyrażeńowieleistotniejsząfunkcjąniżprzekazywaniejakichśtreści
motywowanychczęściowoprzezichkształtjęzykowy,jestfunkcjagestujęzykowego,
gdyżwieleztychidiomówtopoprostunazwyodpowiadającychimgestów
pozajęzykowych:Kłaniamsię!,Całuję!,Dużabuźka!,Ukłonydlamałżonki!itd.
Zagadnieniateomówionezostanąszerzejwostatniejczęścininiejszejpracy,
poświęconejetykieciejęzykowejijejzwiązkomzkategoriąhonoryfikatywności.
M.Marcjanikopublikowaławroku1997obszernąpracęnatematpolskiej
grzecznościjęzykowej,gdziezperspektywypragmatycznejscharakteryzowała
grzecznośćjęzykowąjakozbiórstrategiigrygrzecznościowejiporazpierwszy
spróbowałaopisaćnajważniejszeregułytakiejstrategii,takiejakzasadasolidarności
zpartnerem,zasadapodległościpartnerawobecadresata,zasadaumniejszania
własnejwartościmówiącego,zasadapomniejszaniazasługijakojejodwrotność,
zasadawyolbrzymianiawinymówiącegoiinne.Wtensposóbzidentyfikowałaod
stronypragmatycznejnajważniejszeskładnikikategoriigrzecznościjęzykowej
iwyczerpujacozilustrowałatomateriałemjęzykowym,rozbudowującznacznieswoje
wcześniejszeanalizy.Głównymprzedmiotemopisusątutajnajbardziejcharakterys-
tyczneiwznaczejmierzebehawitywnegatunkiwypowiedzi,traktowaneprzez
autorkęjakosytuacyjne,izróżnicowanetematycznieaktygrzecznościjęzykowej
15
.
Pracatastanowikontynuacjępragmatycznegonurtuwanaliziepolskiejgrzeczności
15
Należytuwymienićtakżezbiórstudiównatematpolskiejgrzecznościjęzykowejtejsamejautorki,
wydanypodtytułemWkręgugrzecznościwroku2001,należącydotegosamegonurtubadawczego.
19
