Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Instytucjedemokracjilokalnej
ROZDZIAŁI
Naczelnymcelemijednocześniewyzwaniemstojącymprzedwładzamilokal-
nymijestangażowaniespołecznościlokalnychdopodejmowaniaaktywności
zwykorzystaniemklasycznych,jakrównieżnowychformuczestnictwaoraztwo-
rzenieadekwatnychprojektówinstytucjonalnych.
Doklasycznychformaktywnościpolitycznejobywateliwramachdemokracji
lokalnejnależąprzedewszystkimwyborydoorganówsamorządowych.Wtym
obszarzeobserwowanesąpewnewspólnetendencjerozwojowe,któreobejmują
zarównozmianywsystemachwyborczychdoradgminnych(przewidującemię-
dzyinnymiposzerzanieprawwyborczychnaprzykładpoprzezobniżaniewieku),
jakrównieżwprowadzanieinstytucjiwyborówdododatkowychszczebliorganów
przedstawicielskichwstrukturachmiędzygminnych,miastachmetropolitalnych,
jednostkachpomocniczych.Osobnymrozwiązaniemwtymobszarzejestponadto
introdukowaniebezpośrednichwyborówdosamorządowychorganówwykonaw-
czych(Niemcy,Włochy,Polska,fakultatywnieWielkaBrytania).
Najbardziejznaczącyminstrumentembezpośredniejdemokracjilokalnej,
corazpowszechniejwłączanymdosystemuinstytucjonalnego,jestreferendum.
Referendumlokalneznajdujerównieżcorazszerszezastosowaniewpraktyce.
Referendumlokalnejestzregułyinstytucjąfunkcjonującąnapoziomiegmin-
nym,alewniektórychprzypadkachrównieżprzewidujesięjedlawyższych
poziomówstruktursamorządowych(prowincji,departamentu).Uregulowania
odnośnedoinstytucjireferendumsąbardzozróżnicowanewposzczególnych
państwach.Wpaństwachunitarnychjestonaprzedmiotemustawodawstwakra-
jowego,wprzypadkupaństwfederalnychiregionalnychmożebyćregulowana
napoziomieustawpodmiotówfederacji,regionów,anawetprzepisówlokalnych.
Konstrukcjaprawnareferendumlokalnegojestzróżnicowanaopodwzględem
wymagalności(obligatoryjneczyfakultatywne),zakresuprzedmiotowego,okre-
śleniapodmiotuinicjującego,warunkówuznaniawynikówzawiążące,itp.Do
grupypaństweuropejskich,wktórychdoświadczeniazwykorzystaniemtejformy
demokracjilokalnejsąszczególnierelewantnenależąoSzwajcaria,Niemcy,Wło-
chy,Norwegia,Polska60.
Opróczkonwencjonalnychiklasycznychformnapoziomielokalnymsą
wdrażaneliczne,zróżnicowane,noweinstrumentyiprocedurydemokratyczne
umożliwiającewpływ,kontrolęiudziałwprocesachdecyzyjnych61.Doekspe-
rymentowanychnowychnarzędziitechniklokalnejdemokracjipartycypacyjnej
należąmiędzyinnymio
60M.Musiał-Karg,Referendumwpaństwacheuropejskich,AdamMarszałek,Toruń
2008,s.70.
61J.Talpin,SchoolsofDemocracy:HowOrdinaryCitizens(Sometimes)BecomeCompe-
tentinParticipatoryBudgetingInstitutions,ECPRPress2011,s.37.
