Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hydrosferaijejwłaściwości
Fazaoceanicznacykluhydrologicznegocharakteryzujesięprzewagąparowania
nadopadem(P
o<E
o);powstałyniedobórwodyjestuzupełnianydopływemzlądów
(ryc.B).Fazalądowacykluhydrologicznegocharakteryzujesięprzewagąopadu
atmosferycznegonadparowaniem(P
k>E
k);nadwyżkęstanowiodpływzkonty-
nentówdooceanuświatowego.
Zpowyższychrównańwynika,żeilośćwodyuczestniczącaroczniewoceanicz-
nejfaziecykluhydrologicznegowynosi505000km3,czyli87,5%wodybiorącej
udziałwglobalnymobiegu.Tęobjętośćwody,którawprzeliczeniunajednostkę
powierzchnioceanuodpowiadawarstwiewodyogrubości1398mm,oceanświa-
towyprzekazujewprocesieparowaniadoatmosfery(ryc.B).Atmosfera„zwraca”
dooceanu458000km3wodywpostaciopadówatmosferycznych;tailośćwody
odpowiadawarstwie1268mm–jesttośredniarocznawielkośćopadównadocea-
nami.Azatemzoceanuświatowegowyparowujerocznie47000km3(tj.130mm)
wodywięcej,niżprzychodzizopadami;wodatajestuzupełnianadopływem
zlądów.Nadwyżkawilgocipochodzącejzparowaniazoceanówjestprzenoszona
przezprądyatmosferycznenadkontynenty,gdziewpostaciopadówdeszczu
iśnieguzasilajewwodę(ryc.B).
Objętośćwodyuczestniczącaroczniewlądowejfaziecykluhydrologicznego,
bardziejzłożonejizróżnicowanejniżfazaoceaniczna,wynosi119000km3wody,
czyliniecoponad24%tejilościwody,którawymieniasięroczniemiędzyoceanem
iatmosferą(ryc.B).Taobjętośćwodytrafiarocznienapowierzchniękontynentów
wpostacideszczuiśniegu.Odpowiadaona800mmwarstwywody–jesttośrednia
rocznawielkośćopadównalądach.Wprocesieparowaniakontynentyprzekazują
atmosferze72000km3wody,czyliwarstwęwody484mmzjednegokilometra
kwadratowegopowierzchni.Uzyskanąnadwyżkęwody(47000km3,czyli316mm)
kontynentyprzekazujądooceanuświatowegowpostaciodpływu,głównierzecz-
nego(ryc.B).Objętośćwody,jakaodpływazkontynentówidopływadooceanu
światowego,jestrównatejobjętościwody,którawpostaciwilgociatmosferycznej
jestprzenoszonaznadoceanównadlądy–jestto8%wódbiorącychudział
wglobalnymobieguwody(ryc.B).
Przedstawioneszacunkiodnosząsiędoglobalnegocykluhydrologicznego.
Intensywnośćobieguwodyjestjednakżeuwarunkowanatemperaturąpodłoża
ipowietrza.Dlategoteżobiegtenobejmujenajwiększeilościwodywniskich
szerokościachgeograficznych:najsilniejszeparowaniezachodzizoceanówwstre-
fachzwrotnikowych,anajwiększeopadynalądachwstrefierównikowej;tuteż
największeilościwodydopływająrzekamidooceanów(Lwowicz1979).Wstrefach
umiarkowanychopadytakżeprzekraczająparowanie,alesątojużilościwody
znaczniemniejsze.Wobszarachpodbiegunowych,gdziedużeilościwodysązmaga-
zynowanebądźtowlodach(Antarktyda,Grenlandia),bądźtowpakulodowym
41
