Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza.Stolatwyobraźni
23
nia,żezasymilowany)-homoseksualista-sierota-chłop.Albojakbywyjęcizobrazów
WitoldaWojtkiewicza:prawiekarzeł(mierzyłpodobno153cm;najczęściejpowtarzana
anegdotanajegotematbrzmi:nadjechałapustadorożka,wysiadłzniejLeśmian).Chory
naoczy,syfilityk,całedorosłeżyciebałsię,żepodobniejaktęchorobę,poojcuodzie-
dziczyrównieżproblemypsychiczne.Astmatyk,urodzonyzsześciomapalcamiustóp.
Kalekabeznogi.
Albotakikluczijeszczeinnyzestawułomności:hazardzista,bankrut,przezwielelat
zdradzającyżonę.WyrzuconyzeZwiązkuNauczycieli,uwodzącymłodychchłopców.Roz-
pieszczonyprzezmatkęiżonę.Trochęheretyk,trochęzdrajcawsiirodziny.
otoImaginauci,nieherosi.Doświadczeniakrzywdy,kalekiego(dosłowniejedynie
wprzypadkuNowaka)losuodciskająsięnaichjęzykachpoetyckich.Alerównocześnie
jakkolwiekbylibyschorowani,jakiekolwiekklęskibyponieśli,ichwyobraźniepozosta-
wałyżywe,toznaczytwórcze,odpornenabiorącesięzfrustracjiczyporażekkompen-
sacyjnerojenia46.
Myślę,żeniepasowali,żezawszeniepasowaliicelowowyliczampozornieniepo-
etyckieświadectwaichniedopasowania,bonaprawdęniepasujesięwcałości,bowich
przypadkupoezjaniebyłajednymzzatrudnień,jeślijuż,todeterminowałainnezatrud-
nienia.WXXw.,kiedyliteraturasamąsiebietraktujesceptycznie,zironią,oniconditio
sinequanonswojejpoezjiczyniliwiaręwjęzyk,wjegoapotropeicznemoce,dlategodo
poezjiodnosilisięztakwielkąpowagą.
Wtymkontekścietrzebazasygnalizowaćjeszczejedenproblem.Chodziodrugi
itrzeciepigraf,chodzioradykalnązmianęznaczeń,ołąki,naktórychpowstająobozy,
ostodoły,którepłoną.Chodzioto,codziejesięzwyobraźnią-zbiorowąipoetycką,
gdyzostajeonapostawionawobectakodmienionychobrazów.Wostatniejczęściksiążki
pt.Sekretnestodołybędępytałamiędzyinnymioperspektywyodbioru,ozranieniawy-
obraźni,zjakimiprzychodzimydotejpoezji,więcomożliwośćczytaniatychimagina-
riówpoZagładzie,cowydajesięszczególnieważkie,aleteżniebezpieczne,wprzypadku
wizjiLeśmianaiCzechowiczaukształtowanychprzedIIwojnąświatową.Innajest,rzecz
jasna,sytuacjaBaczyńskiegoiNowaka,budującychświatswojejpoezjiwobliczukata-
strofybądźpokatastrofie.
Urodzeni22styczniaiinnezbiegiokoliczności
Żadenznichnieżyłdługo,LeśmianiNowak,najdłużej,aleobajzmarliprzed61.urodzina-
mi,Czechowiczwdniuśmiercimiał36lat,Baczyński-23.
Moglisięniespotkać?MieszkającywWarszawieLeśmianiCzechowicz,pierwszyod
1935r.,druginiecodłużej.Chybazetknęlisięwcześniej,zachowałosięzdjęcieautoranuty
człowieczejzrobionewsłynnym,częstoodwiedzanymprzezLeśmiana,zamojskimogrodzie
zoologicznym,miałpodobnoprosićstarszegopoetęoakcesdotworzonegowówczaslubel-
skiegooddziałuZwiązkuLiteratów47.ByłLeśmiannawet,coprawda-błędnie,wymieniany
46
Zob.J.Tischner,Wkrainieschorowanejwyobraźni,Kraków1998,s.5-12.
47
W
.Gralewski,Stalowatęcza.WspomnieniaoJózefeCzechowiczu,Warszawa1968,s.212.Dotych
wypowiedzikrytycznieodnosisięT.Kłak,Wokół„Stalowejtęczy”WacławaGralewskiego,DCz,269.
