Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza.Stolatwyobraźni
25
szesnastoletni,gdyumarłpoeta,możeparęlatwcześniejczytałjegoksiążkidladzieci58.
MusiałznaćteżtwórczośćCzechowicza,choćbyprzezkontaktymatki59.Copotwierdza
TadeuszSołtan,gdywspominazimę1939r.:
Któregoślutowegowieczoraspotkaliśmysię[zBaczyńskim]walejachUjazdowskich,wnie-
dużejcukierence.[ś]Rozmowabyłaowszystkim.ozbierającychsięnadPolskąciężkichchmu-
rachfaszyzmuioartykułachLudwikaFrydegownPionie”[ś],ajednocześnieonowymtomiku
JózefaCzechowicza[ŻPCzK,111]60.
WłaśniezwierszamizostatniegotomuCzechowiczazestawiałutworyJanaBugajaTa-
deuszGajcy61.
W1937r.,gdyzmarłLeśmian,TadeuszNowakmiałsiedemlatinieprzeczytałjeszcze
żadnejksiążki(takprzynajmniejtwierdził),jeszczeniewyjeżdżałpozarodzinneSikorzyce,
właśniewszedłwtenwiek,wktórymsłowiańskiemuchłopcuobcinanowłosyiprzeka-
zywanopodopiekęojca.Jego-niezupełnie.PóźniejNowakotwarciemówiłozwiązkach
zCzechowiczem,Baczyńskim,azwłaszczazLeśmianem62.
Powstałewostatnichlatachpracepokazują,żedobrzejestczytaćLeśmianaobokrównie
wyrazistychtwórców,niekonieczniedoniegonawiązujących,jakSchulziKantor(wksiążce
Wojciechaowczarskiego),SchulziWitkacy(wlekturzeMichałaPawłaMarkowskiego)lub:
jakproponujeAnnaCzabanowska-Wróbel-zestawiaćzeStańem63.Mnieniebędąintere-
sowałypoetyki,zwłaszczaimaginariapokrewneczyprzywoływanejakonajbliższatradycja
moichbohaterów.Abywskazaćnajbardziejwyrazistyprzykład-katastrofizm,kojarzony
zCzechowiczemiBaczyńskim.Tozestawieniepojawiasięczęstowpublicystyceliterackiej
czasuwojny,wwypowiedziachstarszych(choćbywzbiorowejrecenzjidebiutanckichto-
mikówBaczyńskiego,BorowskiegoiGajcegopióraZagórskiego64)inajmłodszychautorów.
Gajcypoświadczaznaczeniedziełalubelskiegopoety(swojegonulubionego”-przyzna-
je)wstudenckimreferacieoroliepitetuwjegowierszach,czynipunktodniesieniaztej
58
Zob.J.Święch,Snynajawie,czyliojuweniliachBaczyńskiego,nAkcent”1984,nr4,s.13.
59
StefaniaBaczyńska,nauczycielka,autorkapodręcznikówszkolnychiwierszydladzieci,tłumaczka,
współpracowałazredagowanymprzezCzechowiczanPłomykiem”itak,jakon,działaławZwiązku
NauczycielstwaPolskiego[ŻPCzK,41].
60
RównieżLesławM.BartelskiwymieniaCzechowiczawśródpatronówBaczyńskiego[ŻPCzK,159,
177],zaśMateuszAntoniukpokazuje,żedlapokoleniaKolumbówśmierćCzechowiczamiaławymiar
symbolicznyjakośmierćliryki.Tenże,ŚmierćCzechowicza-historiaznaczeń,nRuchLiteracki”2011,
nr1,s.48.
61
T.Gajcy,Poezjaonuciedostojnej,w:Pisma,przygotowałorazwstępemiposłowiemopatrzyłL.M.Bar-
telski,Kraków1980,s.479.
62
Por.J.Kwiatkowski,Potopiposąg,w:Kluczedowyobraźni,wyd.2poszerzone,Kraków1973,s.7;
S.Balbus,Nieśmiertelnachoroba.O„Psalmach”TadeuszaNowaka,w:Interpretowaćdalej.Najważniej-
szepolskieksiążkipoetyckielat1945-1989,red.A.Kałuża,A.Świeściak,Kraków2011,s.423.
63
W
.owczarski,Miejscawspólne,miejscawłasne.OwyobraźniLeśmiana,SchulzaiKantora,Gdańsk2006;
M.P
.Markowski,Polskaliteraturanowoczesna.Leśmian,Schulz,Witkacy[M.P.M.];A.Czabanowska-
-Wróbel,ZłotnikiŚpiewak.PoezjaLeopoldaStaiaiBolesławaLeśmianawkręgumodernizmu
[A.Cz.W.];S.Chwin,SchulzaLeśmian,w:CzytanieSchulza.Materiałymiędzynarodowejsesjinauko-
wejBrunoSchulz-wstulecieurodzinipięćdziesięciolecieśmierci,InstytutFilologiiPolskiejUniwersytetu
Jagiellońskiego,Kraków,8-10czerwca1992,red.J.Jarzębski,Kraków1994.Szerzejkomparatystyczne
konfiguracje,wktórychpojawiasięautorŁąki,opisujeMałgorzataGorczyńska[ML,198-259]
64
Por.J.Zagórski,Trzydebiutypoetyckie,w:Konspiracyjnapublicystykaliteracka1940-1944.Antologia,
oprac.iwstępZ.Jastrzębski,Kraków1973.
