Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Leśmian,czylipoczątek
[ś]ukazujesiędrobna,jakzabawka,łódźześwietlistegozłotaipły-
nącgdziekolwiek,gaśniewpunkcienieokreślonym;jakbydobiłado
brzegu,gdzieistotałodzistajesięzbyteczna.
[Dziejbaleśna,PZ,537]
LeśmiantosamepoczątkihistoriipolskiejpoezjiXXw.,tonowoczesnerozumieniewy-
obraźni,wprawdziewywodzącesięzromantyzmuiMłodejPolski,aleznaczniejeprzekra-
czające91-spróbujęodpowiedzieć,dlaczegoiwjakisposób.Paradoksemleśmianologiijest
brakpewnejwiedzyopoczątkachżyciaitwórczościpoety:odacieurodzenia,debiutu92;
aprzedewszystkim-problemzustaleniem,kiedyzaczynasięnprawdziwy”Leśmian.
Zaduzi
DwajbardzoXX-wiecznipoecipolscydebiutowaliwXIXw.-CyprianKamilNorwid
iwłaśnieBolesławLeśmian,pierwszywierszemSonetmójostatni,drugiSekstynamiwnWę-
drowcu”14grudnia1895r.(dwalatapóźniejMiriam,jegoprzyszłymentor,miałzdobyć
lipskiewydaniePoezyiNorwidaitymsamymodmienićobrazkończącegosięwłaśnieXIX
stulecia93).Zestawianoichjużwcześniejjakonierozumianychinierozpoznanych[ML,
550]94.NazwiskamiNorwidaiLeśmianawykreślasięwspółrzędnenowoczesności95,otwie-
rająonistudianadliteraturąpolską,antologiewierszy.Wreszcieobaj,choćichpoezjawy-
znaczaprzełomsymbolistyczny,niemieszcząsięwsymbolizmie96.
Nierozwijająctychrozpoznanychwątków,chciałabymwskazaćnajeszczejednopo-
dobieństwo-NorwidiLeśmiantopoecinpęknięcia,szpary”
,dysharmonii;znanesąsłowa
Norwida:nWdoskonałejlirycepowinnobyćjakwodlewiegipsowym:zachowanepo
winnybyćiniezgładzonenożemtekresy,gdzieformazformąmijasię
91
Zob.S.Chwin,SchulzaLeśmian,s.119.
92
J.M.Rymkiewicz,dz.cyt.,s.55-62[ndataurodzenia”
,ndebiut”].
93
J.W
.Gomulicki,Kalendarium,w:C.Norwid,Pismawszystkie,t.11,wybór,wstępiuwagikrytyczne
J.W
.Gomulicki,Warszawa1976,s.153.
94
CiekawebyłobyprześledzenieLeśmianowskiejlekturyNorwida,wprostoautorzeVade-mecumpoeta
wspominałtylkowlistachdoMiriama.Zob.J.Trznadel,Olistach,w:B.Leśmian,Utworyrozproszone.
Listy,zebrałioprac.J.Trznadel,Warszawa1962,s.226;P
.Szwed,„Oddaleniec”.PoezjaBolesławaLe-
śmianawobecromantyzmupolskiego,Katowice2014,s.12-13.
95
Por.A.vanNieukerken,Ironicznykonceptyzm.Nowoczesnapolskapoezjametafzycznawkontekście
anglosaskiegomodernizmu,Kraków1998;W
.Rzońca,Norwid-poetapisma.Próbadekonstrukcjidzie-
ła,Warszawa1995.WprzypadkuLeśmianazwrócilinatouwagęm.in.:R.Nycz,„Słowami...wświat
wyglądam”.BolesławaLeśmianapoezjanowoczesna,w:Literaturajakotroprzeczywistości.Poetykaepi-
faniiwnowoczesnejliteraturzepolskiej,Kraków2001,s.118;K.Kuczyńska-Koschany,Zawier(u)szony
Znikomek.RimbaudLeśmiana-recepcjanowoczesna?,LNP
,293-295;M.Gorczyńska[ML,231].
96
Zob.SymbolwdzieleCyprianaNorwida,red.W
.Rzońca,Warszawa2011.StosunekLeśmianadosym-
bolizmunajobszerniejomawiaA.Kluba[A.K.,17-61].
