Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wprowadzeniemetodologiczne
ZarównoHeidegger,jakiWittgensteinpozostająwtymzakresieoczywiście
podwpływemamerykańskichpragmatystów,C.S.Peirce’aiJ.Deweya,iich
koncepcjiznaczeniajakoużycia.Kontynuatoramitegopodejściasąfilozofo-
wie,którychideestanowiąfundamentfilozoficznyniniejszejpracy:S.Kripke,
H.Putnamiichprzyczynowa(historyczna)teoriaodniesienia.Efektemwszyst-
kichtychpracjestprzesunięcieakcentuzsemantycznejanalizyjęzykarozu-
mianejjakoanalizaznaczeńwrelacjachwewnątrzjęzykowych(awięcrozumia-
nejstrukturalistycznie)naanalizęjęzykawdziałaniu,języka,któryjestblisko
rzeczywistościiwspółwystępujezestanamirzeczywkonkretnychsytuacjach
użycia.Domknięciemtegorodzajupodejściadojęzykasąpracepoświęconebio-
logicznejkoncepcjijęzyka(R.G.Millikan11)isemantycesytuacyjnej(J.Perry
iJ.Barwise12).
Dychotomianstruktura-zdarzenie”jestważnadlaanalizfilozoficznopraw-
nych.Podejściestrukturalistyczne,charakterystycznedlatradycyjnychrozważań
oprawieijegowykładni,widaćwtakklasycznychkoncepcjachteoretyczno-
prawnychjakkoncepcjaH.Kelsena13,atakżewzałożeniachleżącychupodstaw
polskichkoncepcjiwykładni.Przykłademtakiegozałożeniajestrozumieniewy-
kładniprawajakoabstrakcyjnejparafrazy14.Takierozumieniewykładniuwi-
daczniasięwpracachpolskichfilozofówprawa,którzyuważają,żeinterpretacja
terminówjęzykaprawnegopoleganazastępowaniuterminówbardziejzłożo-
nych,mniejzrozumiałych,terminamiprostszymi,aprzeztobardziejzrozumia-
wkonkretnymkontekściehistorycznym;wkontekścietymnaszarelacjadoświatajestrelacją
doprzedmiotów,którymisięposługujemy(relacjanzurHand”,nporęczności”),anaszefunk-
cjonowaniemacharakterteleologiczny,awięcopierasięnarealizacjikonkretnych,wybranych
przezDaseincelów.WsposóbszczególnyjednakpragmatyzmHeideggeradajesięzauważyć
wpodejściudojęzyka,zwłaszczawrozróżnieniujęzykametafizykiijęzykaujętegopraktycz-
nie.Tenpierwszydążydoprecyzyjnego,akontekstowegozdefiniowaniasłów,którymisię
posługujemy,takabywytworzyćściślerozumianepojęcia.Drugi,związanybliskozcodziennym
doświadczeniem,jestjęzykiem,któregoużywamydonazywaniakonkretnegoelementuświata
wkonkretnym,czasowymkontekście.
11R.G.Millikan,Language,ThoughtandOtherBiologicalCategories,MIT,Cambridge,
MA1984.
12J.Perry,J.Barwise,SituationsandAttitudes,MIT,Cambridge,MA1983.
13WszczególnościkonstrukcjasystemuprawauKelsenamaproweniencjęstrukturalistyczną:
cechąsystemuprawawedługKelsenajestjegowielopoziomowakonstrukcja(Stufenbau),która,
abybyłapostrzegana,wymagaepistemiczniezewnętrznegopunktuwidzenia,charakterysty-
cznegodlastrukturalizmu.Podejściepragmatyczne,opartenaanaliziejęzykajakozdarzenia,
wymagaepistemiczniewewnętrznegopunktuwidzenia,uczestnictwawpraktycenstawaniasię”
systemuprawa.Cowięcej,konstrukcjaStufenbaumacharakterponadczasowy-systemprawa
jestpostrzeganyprzezKelsenajakoskończonyefektzdarzeń,którenastępowaływróżnychmo-
mentachczasowych,mimożesystemtenmacharakterdynamiczny(powinienbyćanalizowany
raczejjakoprocesniżjakoskończonyefektprocesu).
14Zob.B.Brożek,Graniceinterpretacji,CopernicusCenterPress,Kraków2014;wprzeci-
wieństwiedoparafrazyabstrakcyjnej,pragmatyzmfilozoficznyproponujeparafrazęopartąna
semiozieC.S.Peirce’a,któratakżenapoczątkowymetapiepoleganaprzekładaniujednego
znakunadrugi,alektórejcelemjestostateczneprzełożenieznakunadziałanie.
