Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
Rozdziałdrugi.Historia
marksizm
socjaliściutopijni
Jednocześnierozwijałasiękoncepcjaradykalnaikwestionującanadrodze
rewolucyjnejdotychczasowynustalony”porządek,którejautorembyłgłównie
KarolMarks(1818-1883).Rewolucjamarksowskaprzedewszystkimjestkoja-
rzonazteoriąwartościdodatkowejidialektycznymkonfliktemklas,którymiał
urzeczywistnićsięwAnglii.Pozafaktem,żezideologizowanopoglądyMarksa
ijegonastępcówutopiąkomunistyczną,nadodatekbeztrwałychpozytywnych
skutkówgospodarczych,trudnoopozytywnąopinięotejdoktrynie.
OzmianywarunkówupominalisięJeanCharlesLeonardSimondedeSismondi
(1773-1842)iutopijnisocjaliści-RobertOwen(1771-1858)iPierre-Joseph
Proudhon(1809-1865),przestrzegającprzednarastającymkonfliktemkla-
sowymwjegodialektycznejformie.Mimouznanianwłasnościzakradzież”
(Proudhon)akceptowalizkoniecznościsystemwłasnościprywatnejiróżnic
klasowych,apelującozmniejszaniebiedypracownikównajemnychiichrodzin,
namawiającdosystemuwłasnościgrupowej,np.spółdzielczej.
9.Szkołahistoryczna
niemieckaszkoła
narodowa
NiemcywpoczątkachXIXwiekuniebyłypaństwemjednorodnym,aeko-
nomicznezacofaniewiązałosięzobowiązującymmiędzyposzczególnymi
księstwamisystememcełipolitykąautarkii(samowystarczalności)gospo-
darczej.Jeśliwtradycjimyślianglosaskiejpaństwozawszeistniałodlaoby-
watela,towśródniemieckichnekonomistów”panowałpoglądprzeciwny.
ZarównoAdamHeinrichMüller(1779-1829),jakiGeorgFriedrichList
(1789-1846)jakoprzedstawicieleniemieckiegonurtuhistorycznegobyli
obrońcamifeudalnychinteresówiziemiaństwa.Zasługątegoostatniegobyło
wprowadzeniestrefywolnegohandlu(później,powcześniejszymosadzeniu
wwięzieniu,musiałemigrowaćdoStanówZjednoczonych,skądpowróciłjuż
bezprzeszkóddoNiemiecw1831r.).WpracyDasnationaleSystemderpoli-
tischenÖkonomiezaprezentowałewolucjęsystemugospodarczegoipolityki
gospodarczej,couruchomiłonowemyślenietakżenatematzasadekonomii
klasycznej.Podobnietraktowałwprowadzeniecełochronnych(lubrezygnację
znich)wzależnościodetapu,naktórymznajdujesięgospodarkanarodowa.
Wolnyhandelsprzyjałgłównietym,którzyrozwinęlisięwcześniejodinnych,
aniekoniecznie(zazwyczajnie)tym,którzytkwilijeszczewniedorozwoju.
Tenpunktwidzenianiemógłpojawićsięoczywiścieuklasykówsystemu
zwyżejwymienionychpowodów.PodobnepoglądybyływyrażanewStanach
Zjednoczonych.Touprzywilejowanie,gdytrwałozadługo,wpływałotakże
negatywnienakonkurencyjnośćbranż,cododzisiajznajdujeswojepotwier-
dzeniewhandlumiędzynarodowym.
