Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Ekonomiaainnenauki
25
nazywanegoprawemOresmiuszalubprawemGreshama),zgodniezktórym
pieniądzgorszywypierazobrotupieniądzlepszy.Odkrywcomtegoprawa
chodziłoprzedewszystkimoto,żewobieguznajdująsięstare,wytarte,więc
niepełnowartościowemonetykruszcowe,amonetynowe,mająceprawidłową
wagę,służądoprzechowywaniaoszczędności,czylinatychmiastsązobiegu
wypierane.Dzisiaj,wobeczmianycharakterupieniądza,prawidłowośćtado-
tyczyprzedewszystkim,aczkolwieknietylko,rynkuwalutowego.
Kolejnymnarzędziemanalizyekonomicznejsąmodeleekonomiczne.Model
jestuproszczonymobrazemgospodarki.Próbacałościowegoprzedstawienia
gospodarkizewzględunawskazanąjużwyżejwielośćzdarzeńjestskazana
naniepowodzenie.UproszczeniedoanalizyekonomicznejwprowadziłDavid
Ricardo.Byłonmistrzemwkonstruowaniuabstrakcyjnychteorii,wktórych
odrealniałrzeczywistość,pozostawiającczystezwiązkiprzyczynowo-skutkowe.
OdczasówRicarda4podstawowymzałożeniemwnioskowańekonomicznych
jestklauzulaceterisparibus(dosł.wszystkoinnetakiesamo),któraoznacza,
żeopisującokreślonąprawidłowość,milczącoprzyjmujesięzałożenieonie-
zmiennościpozostałychokoliczności,którejednakwrzeczywistościwpły-
wająnabadanezjawiskoekonomiczne.Jesttozatemświadomeuproszczenie
rozumowania.Uproszczenietakiemożemiećjednakrozmaitekonsekwencje.
Istniejebowiempokusapominięciaokolicznościistniejącychwrzeczywistości,
aniewygodnychdlabadacza,lubtakich,którefaktyczniedziałająnamodel,
trwalezniekształcajączależnośćprzyczynowo-skutkową.Wtymdrugimwypad-
kupowstanieuproszczenie,któreniewystępujewrzeczywistościinieopisuje
niczegorealnego.Dziejesiętak,ponieważekonomianiejestnaukąścisłąna
wzórfizykiiwbrewtemu,cotwierdziłRicardo,prognozyopartenamodelach
ekonomicznychniesąntakpewne,jakzasadygrawitacji”
.Pomijanieuprosz-
czonegocharakterumodeluprowadzidotzw.grzechuRicarda,polegającego
naformułowaniuwnioskównatematrzeczywistejgospodarkibezpośrednio
napodstawiemodeliekonomicznych.
modelekono-
miczny
ceterisparibus
4.Ekonomiaainnenauki
Ekonomiawywodzisięzfilozofii.OjciecekonomiiAdamSmithbyłprofeso-
remfilozofiimoralnej.Jegopierwszarefleksjaekonomicznadotyczyłaetycz-
nychaspektówgospodarowania.Zczasem,główniezasprawąDavidaRicar-
da,ekonomiastałasięodrębnądziedzinąnauki.Dodyscyplinwywodzących
4
JakkolwieksformułowanietowprowadziłdoanalizyekonomicznejprawdopodobnieW
.Petty
w1662r.wTraktacieopodatkachidaninach.Por.J.Persky,Retrospectives:ceterisparibus,nJournal
ofEconomicPerspectives”1990/2,s.188.
